Proces integracji w ramach Wspólnot, a później Unii Europejskiej trwa już ponad pięć dekad. Budził i nadal budzi liczne kontrowersje. Z jednej strony fakt, ten wynikać może z zakresu oraz stopnia współpracy w ramach kształtujących się struktur instytucjonalno-prawnych. Z drugiej natomiast strony może to być skutkiem wysokiego stopnia skomplikowania zachodzą-cych zjawisk, często tak różnych od tych, znanych z rodzimych ustrojów. Co więcej, sytuację tę komplikuje także to, że obywatele europejscy mają stosunkowo mały wpływ na przebieg procesów politycznych zachodzących w ramach systemu UE. W tym właśnie kontekście, w literaturze przedmiotu czę-sto pojawia się określenie "deficytu demokratyczności".Celem niniejszego artykułu jest w pierwszej kolejności próba przedstawienia definicji tego właśnie zjawiska, ze wskazaniem największych problemów jakie może on nieść ze sobą. Następnie autor zamierza przeanalizować zmiany jakie wprowadziła na tej właśnie płaszczyźnie -odpowiadająca za obecny kształt ustrojowy Unii -reforma Traktatu z Lizbony (TL)
1. To z kolei pozwoli podjąć próbę odpowiedzi na pytanie, czy problem deficytu demokratyczności w UE został w takiej sytuacji rozwiązany, czy też nie jest to 1
Traktat z Lizbony zmieniający Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający
Określenie pojęcia deficytu demokratyczności w Unii EuropejskiejUnia Europejska jest specyficznym rodzajem organizacji międzynarodowej. Jej dokładny kształt instytucjonalny, procedury decyzyjne oraz panujące zasady ukształtowane zostały w trakcie wieloletniego procesu integracji. Jak wskazuje Cezary Mik "Państwa członkowskie zdecydowały się upoważnić organy Wspólnot [a obecnie Unii -dop. aut.] do stanowienia prawa, któ-re w demokracji zastrzeżone było zwłaszcza dla parlamentów narodowych. Te ostatnie zostały częściowo pozbawione możliwości wykonywania kompetencji ustawodawczych bądź też zostały znacząco ograniczone w tym zakresie. Utrata lub ograniczenie zdolności ustawodawczej podmiotów mających bezpośrednią legitymację swoich narodów nie zostało odpowiednio skompensowane na szczeblu europejskim" 2 . W chwili obecnej w UE występuje brak faktycznej władzy prawodawczej po stronie organu przedstawicielskiego (Parlamentu Europejskiego), przy jednoczesnym połączeniu tego rodzaju władzy (prawodawczej) z wykonawczą w rękach dwóch instytucji -Komisji i Rady Unii Europejskiej
3. Trafnym wydaje się być w tej sprawie pogląd, że "właściwe kompetencje prawodawcze pozostaną […] w gestii Rady dopóty, dopóki Unia nie będzie państwem, lecz tylko związkiem państw" 4 . Można sformułować także wniosek, że stopień integracji politycznej wyznacza kształt i kompetencje Parlamentu Europejskiego. Mając to na uwadze należy wyraźnie zaznaczyć, że w obecnej formie PE nie posiada podstawowych prerogatyw legislatywy, tj. nieograniczonej inicjatywy prawodawczej, czy nieskrępowanego prawa do uchwalania
1 The discussion also concerned the question whether Eu institutions are expanding this scope and whether it is in line with what the Member states would agree on when signing Eu treaties (founding, accession and reforming ones). These issues are part of a long-time political debate in poland about the sovereignty of the Member states and the models of their functioning in the Eu .
scite is a Brooklyn-based organization that helps researchers better discover and understand research articles through Smart Citations–citations that display the context of the citation and describe whether the article provides supporting or contrasting evidence. scite is used by students and researchers from around the world and is funded in part by the National Science Foundation and the National Institute on Drug Abuse of the National Institutes of Health.