Historycy polscy na emigracji wobec koncepcji Europy Środkowo-Wschodniej po 1945 roku Zarys treści: Europa Środkowo-Wschodnia od początku XX stulecia wzbudzała coraz większe zainteresowanie historyków. Celem artykułu jest analiza różnych interpretacji historiografi cznego fenomenu "Europy Środkowo-Wschodniej" rozwijanych w środowisku polskich historyków emigracyjnych po II wojnie światowej. W centrum zainteresowania autora pozostają przede wszystkim wypowiedzi Oskara Haleckiego, Piotra S. Wandycza oraz w mniejszym stopniu Anny Cienciały i Mariana K. Dziewanowskiego. Th e content outline: Since the beginning of the twentieth century, historians have been increasingly interested in East-Central Europe. Th e purpose of this article is to analyse diff erent ways of understanding the concept of East-Central Europe by Polish historians in exile aft er the Second World War. Th e author focuses attention mainly on the interpretations advanced by Oskar Halecki and Piotr S. Wandycz and, to a lesser degree, by Anna Cienciała and Marian K. Dziewanowski.

1)Jakie Pan/Pani przyznaje miejsce historiografi i w dziedzinie nauk historycznych? W szczególności chcielibyśmy zapytać o relację utrzymywaną przez historię historiografi i z historiografi ą, w tym z historiografi ą idei, z jednej strony, i metodologią historii, z drugiej. Na czym polega specyfi czna tożsamość historii historiografi i jako odrębnej dyscypliny badawczej w dziedzinie nauk historycznych?Nie ulega wątpliwości, że miejsce historii historiografi i w strukturze całościowo pojmowanej nauki historycznej ulega na naszych oczach znaczącym przemianom 1 . Moje komentarze korespondują z innymi wypowiedziami dotyczącymi dyscypliny opublikowanymi w ostatnich kilkunastu latach 2 . To co zwraca uwagę współczesnego obserwatora przemian w sposobach rozumienia i uprawiania historii, to przede wszystkim jej postępująca pluralizacja i dezintegracja. Dwie kwestie wydają się w tym kontekście szczególnie istotne.

Regarding how the present historians get involved in the debate on the politicization of the contemporary history, we can observe a superannuation of two models of historian: as a „cool scientist” and an „upholder of national values”. Apparently we could postulate in this moment the model of a historian as “a translator and mediator” between cultures, recognizing their “grammars”, and his obligation to create the common social capital. Nevertheless the scientifi c refl ection upon the politicization of history and the methodology of contemporary historiography is the matt er in dispute. Th erefore Pomorski’s suggestion of the more complex cognitive approach in the historiographical research (and historical discourse) should be taken into consideration.

Historycy polscy na emigracji wobec koncepcji Europy Środkowo-Wschodniej po 1945 roku Zarys treści: Europa Środkowo-Wschodnia od początku XX stulecia wzbudzała coraz większe zainteresowanie historyków. Celem artykułu jest analiza różnych interpretacji historiografi cznego fenomenu "Europy Środkowo-Wschodniej" rozwijanych w środowisku polskich historyków emigracyjnych po II wojnie światowej. W centrum zainteresowania autora pozostają przede wszystkim wypowiedzi Oskara Haleckiego, Piotra S. Wandycza oraz w mniejszym stopniu Anny Cienciały i Mariana K. Dziewanowskiego. Th e content outline: Since the beginning of the twentieth century, historians have been increasingly interested in East-Central Europe. Th e purpose of this article is to analyse diff erent ways of understanding the concept of East-Central Europe by Polish historians in exile aft er the Second World War. Th e author focuses attention mainly on the interpretations advanced by Oskar Halecki and Piotr S. Wandycz and, to a lesser degree, by Anna Cienciała and Marian K. Dziewanowski.

z perspektywy historii wyobrażonej. Między historią, geografi ą a literaturą A b s t r a k t: Cel artykułu stanowi przedstawienie historii Europy Środkowej/ Środkowo--Wschodniej z perspektywy historii wyobrażonej. Przedmiotem rozważań jest zakorzeniony w dyskursie publicznym, obejmującym różne teksty kultury, sposób mówienia i opowiadania o pewnym fenomenie, jakim była/ jest Europa Środkowa/ Środkowo-Wschodnia. Jako kategorie organizujące narrację przywołane zostały trzy pojęcia: geografi i, historii i tożsamości. To one, zdaniem autora, składają się na swoistą triadę organizującą nasz sposób myślenia o Europie Środkowej/ Środkowo-Wschodniej.S ł o w a k l u c z o w e: Europa Środkowa, Europa Środkowo-Wschodnia, historiografi a, historia wyobrażona.A b s t r a c t: The article presents the history of Central/ Central-Eastern Europe from the perspective of imagined history. The subject of refl ections is a specifi c phenomenon -deeply rooted in public discourse encompassing various cultural texts, ways of speaking and telling about it -in the form of Central/ Central-Eastern Europe. As categories organising the narration, three concepts are brought up: geography history, and identity. These, according to the author, make up the specifi c triad that coordinates our way of thinking about Central/ Central-Eastern Europe.K e y w o r d s: Central Europe, Central-Eastern Europe, historiography, imagined history.