Artykuł przedstawia problematykę organizacji i działalności szkół publicz­nych prowadzonych przez benedyktynów sieciechowskich na przełomie XVIII i XIX w. Ramy czasowe artykułu wyznaczają daty założenia z inicjaty­wy klasztoru sieciechowskiego szkoły w Stężycy, a zamyka rok wprowadzenia ustawy supresyjnej, która doprowadziła do kasaty opactwa sieciechowskiego. W tekście szczególną uwagę zwrócono na kwestie związane ze statusem or­ganizacyjnym szkół sieciechowskich, programem i poziomem prowadzonego w nich nauczania, kadrą pedagogiczną, liczebnością uczniów oraz zapleczem materialnym, w tym zbiorami szkolnej biblioteki. Podstawowym materiałem źródłowym dla badań w tym zakresie były akta władz oświatowych, sprawują­cych nadzór nad szkołami sieciechowskimi w omawianym okresie, w tym ra­porty powizytacyjne oraz sprawozdania składane przez przełożonych szkoły. Istotne znaczenie dla części omawianych zagadnień miała zachowana spuści­zna archiwalna klasztoru oraz akta urzędowe okupacji i ewakuacji suprymo­wanego opactwa. W okresie ponad dwudziestu pięciu lat istnienia szkół sieciechowskich zmianom podlegała ich przynależność administracyjna oraz model organiza­cyjno-programowy. Na działalność tych szkół duży wpływ wywarły przemia­ny polityczno-ustrojowe oraz reformy oświatowe prowadzone przez władze państwowe. Powołana w 1791 r. szkoła w Stężycy otrzymała status podwy­działowej, a jej funkcjonowanie opierało się na założeniach systemu naucza­nia Komisji Edukacji Narodowej. Po kilku latach szkoła została przeniesiona do Sieciechowa, co doprowadziło do sporu z mieszkańcami Stężycy, który trwał jeszcze w czasach Księstwa Warszawskiego. Na początku XIX w. szko­ła w Sieciechowie została zorganizowana na wzór gimnazjów austriackich, a w okresie istnienia Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego zosta­ła zakwalifikowana do placówek podwydziałowych i wydziałowych. Kadrę pedagogiczną szkoły w głównej mierze stanowili zakonnicy z klasztoru sie­ciechowskiego, ale nauczycielami, zwłaszcza przedmiotów językowych, były też osoby świeckie. Ważną funkcję dydaktyczną spełniała biblioteka szkolna, której zawartość tworzyły podręczniki oraz piśmiennictwo pomocnicze.

W artykule przedstawiono możliwości zastosowania technologii sztucznej inteligencji oraz blockchain w działalności archiwalnej. Przedmiotem analizy były wyniki projektów badawczych realizowanych w ostatnich latach z udziałem zagranicznych archiwów. Tekst artykułu powstał w oparciu o przegląd anglojęzycznej literatury przedmiotu. Szczególną uwagę zwrócono na informacje zawarte w raportach i sprawozdaniach z badań poświęconych problematyce wykorzystania nowych technologii na gruncie archiwalnym. Przedstawione w artykule przykłady dowodzą, że sztuczna inteligencja i blockchain znajdują zastosowanie w różnych obszarach działalności współczesnych archiwów. Technologie na nich oparte mają potencjał, aby zautomatyzować procesy wartościowania i selekcji dokumentacji elektronicznej oraz wspierać identyfikację danych wrażliwych zawartych w e-dokumentach. Innym polem ich zastosowania są systemy wyszukiwania i udostępniania materiałów archiwalnych w postaci cyfrowej, jak też platformy do rozpoznawania tekstu i struktury dokumentów historycznych. Blockchain, czyli technologia rozproszonego rejestru i łańcuchów blokowych, pozwala zachować integralność i autentyczność obiektów cyfrowego dziedzictwa archiwalnego. Possibilities of using artificial intelligence and blockchain in archival activities. Review of international experiences The article presents the possibilities of using artificial intelligence and blockchain technology in archival activity. The analysis covers results of research projects carried out in recent years with participation of foreign archives. The text of the article is based on a review of literature available in English. Particular attention was given to information contained in research reports devoted to application of new technologies in archival work. The examples presented in the article prove that artificial intelligence and blockchain are used in various areas of activity of modern archives. Technologies based on them have the potential to automate the processes of evaluation and selection of electronic documents and to support identification of sensitive data contained in e-documents. Another possible field of application for such technologies are the systems for searching and accessing archival materials in digital form, as well as platforms for recognition of text and structure of historical documents. Blockchain, or distributed ledger and blockchain technology, preserves the integrity and authenticity of digital archival heritage objects.

No abstract

Artykuł omawia wybrane zagadnienia heraldyki opactwa benedyktynów z Sieciechowa. Podstawowym celem badań było odnalezienie i zinwentaryzowanie obiektów kultury materialnej i duchowej, przemawiających językiem symboliki heraldycznej, a znajdujących się dawniej w zasięgu oddziaływania klasztoru sieciechowskiego. Przedmiotem analizy heraldycznej uczyniono źródła ikonograficzne o dość zróżnicowanym charakterze rzeczowym, przestrzennym i czasowym — dokumenty pergaminowe i papierowe, pieczęcie, starodruki, dzieła malarskie i architektoniczne, sprzęty liturgiczne oraz innego rodzaju wytwory rzemiosła artystycznego. Rozważaniom poddano również genezę i symbolikę herbu opactwa przedstawiającego topór z gwiazdą.

No abstract