CEL NAUKOWY: Celem moich badań jest próba nadania znaczeń istotnych dla przygotowania się nauczyciela akademickiego do procesu dydaktycznego sprzyjającego otwieraniu potencjalnych możliwości studentów z  autyzmem oraz zespołem Aspergera. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Problemami badawczymi były pytania: Jak przygotować się do procesu dydaktycznego, aby stworzyć studentom w spektrum autyzmu i z zespołem Aspergera możliwości rozwinięcia własnego potencjału? Czy studenci neuroróżnorodni potrzebują specjalnego wsparcia kompensacyjno-terapeutycznego  ze strony nauczyciela akademickiego? Hermeneutyczne rozważania osadzone zostały w logice paradygmatu konstruktywistycznego odnoszącego się do dydaktycznych i społecznych wymiarów tworzenia rzeczywistości edukacyjnej. Materiał badawczy stanowią opublikowane teksty źródłowe z przeprowadzonych eksploracji, dotyczące różnych wymiarów obecności w uczelni wyższej studentów ze spektrum autyzmu i z zespołem Aspergera. PROCES WYWODU: Artykuł otwiera zdefiniowanie kategorii dotyczących autyzmu oraz opisanie dynamiki wzrostu liczby studiujących z tą diagnozą. Następnie opisano w świetle zgromadzonych badań dyskurs kompensacyjno-terapeutyczny i jego znaczenie dla przekonań nauczycielskich. Ostatnia część jest nadawaniem znaczeń procesowi dydaktycznemu, którego sensem jest otwieranie potencjału studentów. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Przygotowanie do procesu dydaktycznego nauczyciela akademickiego obejmuje konieczność poznania fenomenu autyzmu, co ma znaczenie dla wytworzenia przekonań o możliwościach i potrzebach studentów z tą diagnozą. Studenci neuroróżnorodni w normie intelektualnej i powyżej nie potrzebują od nauczyciela akademickiego wsparcia kompensacyjno-terapeutycznego. Wsparcie tego typu otrzymuje student i nauczyciel od uczelnianych specjalistów do spraw osób niepełnosprawnych. Specyfika poznawcza neuroróżnorodnych studentów predysponuje ich do kształcenia akademickiego, choć mogą się pojawić pewne zaburzenia sytuacyjne lub chorobowe. Studiowanie może być dla nich szansą na wzmocnienie poczucia wartości i przygotowania się do życia dorosłego. Wysoka świadomość siebie, sposobów uczenia się oraz własnych potrzeb czyni ich partnerem w procesie dydaktycznym.  WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: W Polsce jest niewiele badań dotyczących studentów neuronietypowych. Dominuje medyczne podejście do autyzmu, natomiast brakuje pedagogicznych opracowań wzmacniających nauczycieli akademickich.

Objective: This paper provides a comprehensive investigation of coping with distress, with a focus on the proactive approach, which is of particular significance for individuals who manage identity transitions periods. Researchers discuss findings from two independent projects analyzing individual variation in strategies for coping with difficult situations at the extremes of life: adolescence and old age. Both studies were conducted between 2014 and 2016. Proactivity preferences were analyzed in a sample of 332 adolescents. Similarly, results collected among 1552 seniors were analyzed. The tools used in the analysis were the Proactive Coping Inventory for Adolescents (PCI-A) and the Proactive Coping Inventory for Adults (PCI). Results: Our findings show that the strategies preferred by the adolescent group included: proactive coping, looking for emotional support and preventive coping. Whereas the results for the elderly group showed their preference for looking for emotional support, reflective and preventive coping. Nevertheless the proactive coping strategy was chosen by adolescents as well as the elderly. The analysis performed demonstrated no significant difference in the reflective coping strategy for the compared age groups. Conclusions: The findings can be explained by theoretical accounts that question the classical developmental models with normative life trajectories and develop more person-oriented idiographic approach with decollectivisation of the life course thesis (Loos, 2012)  becoming increasingly evident.   Key words: proactiveness, adolescence, ageing, transition, identity, medical practise, education

Celem badań jest próba wydobywania i nadania sensów i znaczeń istotnym kontekstom pracy pedagogicznej prowadzonej przez nauczyciela akademickiego ze studentami neuroróżnorodnymi Niezbywalną okolicznością uprawiania myśli i praktyki edukacyjnej jest rzeczywistość systemowa, instytucjonalna i społeczna oraz usytuowanie w niej człowieka wraz z jego trancendentalnością, specyficznością w każdym wymiarze bytu. Przedmiot badań, jakim jest neuroróżnorodność studentów, został osadzony w ramy (kontekst) trzech kategorii służących opisowi kategorii neuroróżnorodności i edukacji studentów neuroróżnorodnych. Wybrane kategorie to: autorstwo własnego życia, samostanowienie i emancypacja. Nie deklarujemy ich szczegółowej charakterystyki, natomiast wydobywamy wątki służące ukazaniu ich potencjału dla otwarcia dyskusji naukowej o neuroróżnorodności. Motywem docelowym jest jednak wpisanie praktyki dydaktycznej w paradygmat myślenia i działania akademickiego zgodnego z kategorią neuroróżnorodności. Kierunek hermeneutycznej pracy wyznacza problem główny: Jaka jest istota procesu kształcenia w uczelni wyższej studentów neuroróżnorodnych? Hermeneutyczne rozważaniach prowadzone są logice paradygmatu konstruktywistycznego odnoszącego się do dydaktycznych i społecznych wymiarów tworzenia rzeczywistości edukacyjnej. Materiał badawczy stanowią teorie oraz opublikowane teksty źródłowe z przeprowadzonych eksploracji, dotyczące różnych wymiarów obecności w uczelni wyższej studentów ze spektrum autyzmu.

AbstraktArtykuł jest próbą uchwycenia przemian zachodzących w "systemie istotnościowym" Mistrza/opiekuna naukowego. Reformy szkolnictwa wyższego, wprowadzane w Polsce w ostatnich piętnastu latach, przyczyniają się do rekonstrukcji tej roli. Na naszych oczach dokonuje się zmiana nie tylko instytucji, ale całej grupy społecznej/zawodowej zajmującej się nauką i edukacją wyższą. Przywołana w tytule wypowiedź jest modalnością tego procesu, wynikiem poczynionej przez akademików refleksji, próbą ułożenia swojego życia w nowych realiach. Kategoriami uczulającymi w hermeneutycznej próbie zrozumienia zachodzących przemian są "rola zawodowa" oraz "jakikolwiek" odniesione do słabo obecnej w dyskursach naukowych i publicystycznych roli Mistrza. Stawiam pytania o powody i konsekwencje zachodzących procesów, a próbując je zrozumieć, odnoszę się do regulacji ustawowych oraz teoretycznych inspiracji.Słowa kluczowe: Mistrz, rola zawodowa, reforma nauki i szkolnictwa wyższego, doktoranci. AbstractThe article is an attempt to capture the changes taking place in the "essential system" of the Master/scientific supervisor. Higher education reforms introduced in Poland in the last fifteen years have contributed to the reconstruction of this role. Before our * Akademia Ignatianum w Krakowie. MISTRZ "JAKIKOLWIEK": "NIE CHCĘ BYĆ OPIEKUNEM NAUKOWYM!" NAUKI O WYCHOWANIU. STUDIA INTERDYSCYPLINARNE NUMER 2019/1(8) 91 very eyes, there is a change not only in the institution, but in the whole social/professional group dealing with science and higher education. The statement referred to in the title is the modality of this process, the result of reflections made by students, an attempt to put their lives into new realities. Sensitizing categories, in the hermeneutic attempt to understand the changes taking place, are the "professional role" and "any" related to the role of the Master who is weakly present in the scientific and journalistic discourses. I ask questions about the reasons for and consequences of the processes taking place, and in trying to understand them, I refer to statutory regulations and theoretical inspirations. Keywords:Master, professional role, reform of science and higher education, PhD students. Mistrzowskie credo, uczniowskie pytania, czyli wprowadzenieRozpocznę rozważania od wyznania wiary, nawet ryzykując zakwalifikowanie przez część czytelników do "starych, sentymentalnych, niereformowalnych" osób, które tęsknią za przebrzmiałymi ideami, na które już w dzisiejszym społeczeństwie nie ma popytu. Inni zapewne zbyt szybko wyprowadzą wniosek, że uprawiam "słabą hermeneutykę" w rozumieniu Gianniego Vattimo, która nie ma szans utrzymania swojej prawomocności wobec mocnego dyskursu doskonałości, użyteczności i efektywności. Ano właśnie dlatego moim myśleniem nie rządzi popyt i podaż, nie daję przyzwolenia na uczynienie z mojej roli akademickiego usługodawcy i nie traktuję swoich studentów, uczniów jak usługobiorców, bardziej lub mniej doskonałych "produktów" edukacyjnych. Z tym wiąże się cała filozofia człowieka, osoby/osób wc...

Wprowadzenie trzeciego segmentu kształcenia wyższego na mocy tak zwanych ustaleń Deklaracji Bolońskiej (2003) i Strategii Lizbońskiej (2005) zmieniło fundamentalnie całokształt życia akademickiego, choć nie wszystkie aspekty tej rewolucji były i są widoczne. Niektóre odkrywane są stopniowo, a wiele skutków uwidoczni się z całą ostrością w kolejnych latach. Maria Czerepaniak-Walczak analizując to zjawisko, wskazuje na następujące źródła problemów, które budzą niepokój środowiska uczonych, a mianowicie na: a) "tradycję, a zwłaszcza napięcie wywołane różnicami między tradycyjnymi formami przygotowania do kariery badawczej, związanej głównie z karierą akademicką, a nowymi koncepcjami w tym zakresie; b) nadmiar regulacji prawnych towarzyszących wdrażaniu nowych form kształcenia młodych badaczy; c) lęk przed "drenażem mózgów" zarówno w skali kraju, jak i Europy (a także w skali globalnej)" 1. Każde ze wskazanych źródeł niepokojów wymaga zastanowienia, odczytania w narracjach uczestników "gry naukowej" i próby negocjacji, gdyż jak wskazują badania, stają się one prawdą obiegową, oczywistością głęboko zapadającą w mentalność zbiorową społeczności uczonych. Czerepaniak-Walczak, jak odczytuję jej słowa, podejmuje próbę szerokiego spojrzenia na fenomen studiów doktoranckich (choć głównie odnosi się science. I try to identify the "gaps" and the "tensions" disintegrating the existing order, in which the traditional ethos of commitments is eroded by the new system of claims. The university tied up with formal regulations creates a new environment where everything: the role of mentors, the relationships, and the position of doctoral students change significantly. I choose hermeneutic to analyze the framework education programs, and to try to answer the question: What goals are implemented and what effects of the training of doctoral students emerge from the interpretation of the source material? I refer also to qualitative data (interviews with university students) which shows the evolution of the youth's attitudes to their own role and place in the world of scholars.