Öz: 1980'lerden sonra gelişmekte olan ülkelerin yoğun katılımıyla artan küreselleşme olgusu, mal akımlarının yanında finansal hareketliliği de önemli ölçüde artırmıştır. Finansal serbestleşme olarak adlandırılan bu olgu, piyasalararası sınırların ortadan kalkmaya başladığı yeni süreçte sermaye hareketlerinin ülkelerin iktisadi büyümeleri üzerinde ne tür etkilere yol açtığı konusunda yoğun tartışmalara neden olmuştur. Söz konusu tartışmalar Türkiye için de geçerlidir. Bu nedenle finansal ve ticari dışa açıklığın Türkiye ekonomisi üzerindeki etkisi yapılan ekonometrik bir analizle incelenmiştir. Çalışmada 1998-2017 dönemine ait üçer aylık reel Gayri Safi Yurtiçi Hâsıla (GSYİH) büyüme oranı, finansal ve ticari dışa açıklık oranı değişkenleri kullanılmıştır. Yapılan analiz sonucunda; ticari dışa açıklığın %1 artması durumunda büyümenin %0,69 azaldığı finansal dışa açıklığın %1'lik artışında ise büyümenin %0,58 arttığı anlaşılmıştır. Ayrıca finansal dış açıklıktan GSYİH'ye doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Ticari dışa açıklık ile gerek finansal dışa açıklık gerekse de GSYİH arasında herhangi bir nedensellik ilişkisine rastlanmamıştır.

Gelir dağılımı, birçok ekonomik değişkenle ilintili olsa da en fazla büyüme ile irtibatlandırılır. Ne var ki ekonomik büyüme ile gelir dağılımı arasındaki ilişki iktisadi terminolojinin tartışmalı konularından biri olmaya devam etmektedir. Teorik olarak ekonomi büyüdüğünde gelir dağılımının düzelmesi beklenirken incelenen süre, konjonktürel durum, sosyo-ekonomik yapı ve ülkelerin gelişmişlik düzeyine göre farklı sonuçlara ulaşılmıştır. Beklenti ile gerçek yaşam arasındaki bu farklılık yeni çalışma ihtiyacını ortaya çıkarmıştır. Bu çalışmada 1980-2017 verilerini kullanarak Türkiye'de ekonomik büyüme ile gelir dağılımı arasındaki ilişki incelenmiş, elde edilen bulgulara göre iki değişken arasında kısa dönemde negatif, uzun dönemde pozitif bir ilişkinin olduğu sonucuna varılmıştır.

In the study, the effects of macroeconomic variables such as economic growth, imports, exports, current account deficit, inflation and unemployment on foreign direct investments are discussed using Cointegration and Granger Causality Tests for the 1980-2020 period. According to the findings obtained as a result of the analysis, it has been determined that there is a bidirectional causality relationship between inflation and foreign direct investments in the long run which are among the macroeconomic variables selected within the scope of the study. On the other hand, there is a unidirectional causality running from economic growth to foreign direct investments. Similar findings were obtained as a result of the Impact-Response Analysis.