Peyzaj mimarlığı mesleki disiplini içerisinde sanatın farklı dalları yer almaktadır. Görsel ve işitsel sanatlar mesleğin tasarım odaklı çalışmaları açısından, oldukça ilham verici olarak nitelendirilebilir. Uzun yıllar içerisinde etkileşim sonucu oluşan bu sanat dallarının, doğal çevreyi ve yapay peyzaj öğelerini etkilediği aşikardır. Sosyal bir varlık olan insan ise, çevresiyle uyum içerisinde gelişim göstermektedir. İnsanlar ve kamusal açık alanlar arasındaki ilişki, etkileşim ve algı durumu peyzaj tasarım çalışmalarına da konu olmaktadır. Yaşadıkları çevre dışında insanların aldıkları eğitim de algılarının farklılaşması ve gelişmesine sebep olabilmektedir. Çalışma peyzaj algısının, görsel ve işitsel sorgulamalara dayalı olarak değerlendirilebilmesini amaçlamaktadır. Bu ilişkinin derecesini belirlemek amaçlı, müzik eğitimi alan Güzel Sanatlar Lisesi öğrencilerine görsel ve işitsel sorular içeren anket sorgulaması yapılmıştır. Bu bağlamda, Rize ilinde bulunan 56 katılımcıdan, 8 farklı müzik türüne ait örneği, 8 farklı görüntü örneği ile eşleştirmeleri istenmiş ve çalışma birebir yürütülmüştür. Görsel ve işitsel algıya ilişkin bulgular analiz edilerek oransal olarak hesaplanmıştır. Çalışma sonucunda elde edilen veriler, insanların görsel seçimlerinde işitsel algılarının etkili olduğunu göstermektedir. Bu bağlamda çevresel tercihlerin ve düşüncelerin şekillendirilmesinde ses-görüntü uyumunun rolü, sesin görüntü etkisiyle sağladığı bilginin içeriğine göre şekillendiği belirlenmiştir.

No abstract

Algı insanların duyular yoluyla çevreden edindiği izlenimleri bilgiye dönüştürmesidir. Mekân ise insanlar tarafından inşa edilmiş bir çevrenin temelini oluşturmaktadır. Ayrıca kesin sınırlarla tanımlanmamış, geçmiş deneyim ve birikimler doğrultusunda gelişen en önemli unsurdur. Bu izlenimler doğrultusunda kullanıcılar tarafından bir değer ve anlam yüklenen mekânlar daha kolay algılanabilmektedir. Bu açıdan değerlendirildiğinde Mekânsal algılama kavramı duyumla başlayıp algıya ve anlam yüklemeye uzanan bir süreç olarak tanımlanmaktadır. Çalışma Kilis Kentsel Sit Alanında yer alan Kentsel Kimlik Öğelerinin mekânsal algılamalarının kullanıcı araştırması ile ortaya konulması amaçlamıştır. Bu bağlamda, katılımcılardan fotoğraflar aracılığıyla belirlenen Kentsel Kimlik Öğelerini belirlemeleri istenmiş ve bu öğelerin algılanma oranları tespit edilmiştir. Kullanıcı araştırmaları ile Kentsel Kimlik Öğelerinin belirlenmesini sağlayan özellikleri tespit etmeye çalışırken, açık uçlu sorular ile de kullanıcıların kent içerisinde belirgin buldukları noktaları belirtmeleri istenmiştir. Çalışma sonunda Meydan öğesinin en yüksek algı oranına sahip Kentsel Kimlik Öğesi olduğu görülmüştür.

Amaç: Kilis ve Trabzon Kentsel Sit Alanında yer alan toplam on farklı yapı örneğine ait konut bahçesinin özellikleri ele alınarak, karşılaştırmalar yapılmış ve incelenmiştir. Avlu-bahçe biçimlenmesi, karakteristik özellikleri analiz edilmiştir. Bu incelemeler sonucunda yıllar içerisinde farklı etkilerle şekillenmiş olan konut bahçelerinin benzerlik ve farklılıklarının tespiti hedeflenmiştir. Materyal ve Yöntem: Çalışma alanının ana materyalini Kilis Kentsel Sit Alanı ve Trabzon 1 ve 2 Nolu Kentsel Sit Alanı oluşturmaktadır. Çalışma alanı olarak belirlenen Kentsel Sit Alanları içerisinde 5’er adet olmak üzere toplam 10 adet Sivil mimarlık örneği belirlenmiştir. Belirlenen örnekler bahçe yapısı olarak irdelenmiş ve özellikleri belirlenmeye çalışılmıştır. Her bir örnek için formlar oluşturulmuş ve karşılaştırma yapılmıştır. Araştırma Bulguları: Kilis kenti için elde edilen bulgularda sert zemin kaplı avlu alanlarının daha baskın olduğu, avlu içerisinde havuz veya yeşil alanların sert zemin içerisinden ayrılarak belirlendiği söylenebilir. Trabzon kenti için elde edilen bulgularda ise konut alanlarına ait yeşil alanların daha baskın olduğu belirlenmiştir Kullanılan bitki türleri incelendiğinde ise Trabzon’da 35 farklı bitki türü, Kilis’te ise 6 farklı bitki türü tespit edilmiştir. Sonuç: Seçilen örneklerin incelenmesi sonucunda her bir örnek için hem ortak hem de farklı çıkarımlar elde edilmiştir. Konut bahçelerine ait bazı özelliklerin benzerlik, bazılarının ise farklılık gösterdiği belirlenmiştir. Trabzon’da bazı konut bahçelerinde yeşil alanların sert zemine dönüştüğü belirlenmiştir. Bitkisel kullanım anlamında ise Kilis’te sarılıcı ve tırmanıcı türlerin, Trabzon’da ise ağaç-ağaççık türlerinin daha yoğun kullanıldığı tespit edilmiştir.

ÖzKonut kullanıcılarının sosyal, ekonomik, kültürel önceliklerinin belirlenmesi, kendileri için uygun konutun belirlenmesi açısından oldukça önemlidir. Çünkü bireysel ihtiyaç ve öncelikler çerçevesinde belirlenen konut seçimi, kullanıcının memnuniyetini de arttırmaktadır. Günümüzde özellikle koruma alanlarındaki yerleşimcilerin bu alanları tercih sebepleri araştırılması gereken bir konudur. Çünkü bu alanlarda sürdürülebilir korumanın sağlanması önemlidir. Bu da kullanıcı profili ve farkındalığı ile ilgilidir. Özellikle son 10 yıllık dönemde Kilis Kentsel Sit alanındaki yerleşimci profili değişmektedir. Düşük kira bedeli, merkezi konum gibi farklı sebeplerle, Suriyeli sığınmacılar tarafından tercih edilmektedir. Yapılan araştırma sonunda alan içerisinde sürekli ikamet eden ve çalışma kapsamında görüşme yapılabilecek nitelikteki kullanıcı sayısının oldukça az olduğu görülmüştür. Çalışmada konut kullanıcılarının öncelik ve tercihlerinin belirlenmesi amacıyla mekânsal, sosyal, ekonomik ve kültürel faktörler Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP), yöntemi ile değerlendirilmiştir. Yüz yüze görüşme ile yürütülen çalışma sonunda katılımcıların en çok Mahalle kültürü ve güvenlik hissi cevabı verdikleri tespit edilmiştir.