Öz: Hollandalı tarihçi Jacques Presser, 1958'de bir yazıyla ilk kez "egodocument" kavramını dolaşıma sokmuştur. Kasıt, günlük, hatırat, otobiyografi türünden kişilerin bizzat kendi kalemlerinden çıkma ve kendilerine dair metinlerdir. Dünyanın bir kısmında kavram olduğu gibi kabullenilmiş, diğer bir kısmında aynı malzeme bütünü için temel olarak "self-narrative," "selbstzeugnis" tabirleri yaygın kullanım sahası bulmuştur. Presser'in kavrama atfettiği anlam ve öngördüğü kapsam araştırmacılar tarafından muhtelif şekillerde tevarüs edilmiştir. Kimi tarihçiler, "egodocument"i çok geniş bir kapsama kavuşturma gayretine girmiştir. Günümüz dünyasındaki uluslarüstü (transnational) ve global tarihyazım gündeminde, Batı-dışı toplumların ben-anlatılarının nereye oturtulacağı da bir mesele olarak ele alınmaktadır. Diğer bir ifadeyle, Jacob Burckhardt'ın bireyin ortaya çıkışı ve bunun anlamını yorumladığı günden bugüne otobiyografik metinlere bakış da değişmiştir. Bu makalenin amacı, Türkiye'de hem hâlihazırda bilinen, üzerine yayınlar gerçekleştirilmiş, hem de henüz yazma eser kütüphanelerinde keşfedilmeyi bekleyen malzemeye ben-anlatıları perspektifinden bir farkındalık geliştirmektir.

ÖzetBu makale, onsekizinci yüzyılda yaşamış ve 1730 isyanında önemli görev üstlenmiş 1722-1730 yıllarında Ayasofya Camii vaizi İspirîzâde Ahmed Efendi'nin terekesini gün ışığına çıkarıyor. Tereke ve isyana dair diğer literatür üzerinden onsekizinci yüzyıldaki bu isyana dair yeni bir analitik çerçeve sunmayı amaçlıyor. Somut veriler üzerinden yürüyerek bu makale, standart Osmanlı tarihyazımındaki bazı kavramsallaştırmaları revize etmeyi deniyor. Abdülkadir Özcan'a (Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi), İlker Külbilge'ye (Ege Üniversitesi) ve makalenin hazırlığı esnasında fikirlerimi paylaşan Lale Can'a (New York Üniversitesi) teşekkürü zevkli bir ödev sayıyorum.

A workshop entitled “Ottoman Ego-Documents” was held at Istanbul Medeniyet University on March 11–13, 2020. The workshop was organized by Istanbul Medeniyet University's Faculty of Letters in collaboration with the Center for Ego-Document Studies and supported by the Turkish Historical Society and the Foundation for Science, Art, History and Literature (İSTEV). It was attended by specialists in history, literature, law, and theology. This event marked the first time in Turkey that this topic was discussed with a large scope. The only previous organized discussion in Turkey on “ego-documents” seems to have been “Autobiographical Themes in Turkish Literature: Theoretical and Comparative Perspectives,” held jointly by Boğaziçi University and the Orient-Institut der DMG in 2003. This discussion was mostly theoretical and the material covered belonged mainly to the post-Tanzimat era. A volume edited by Olcay Akyıldız, Halim Kara, and Börte Sagaster, the organizers of that event, was subsequently published by Ergon.

This article introduces a previously untapped manuscript from Bibliothéque Nationale de France, (Manuscrits orientaux, SUPPL. TURC 923): Vâkıa Takrîri Bin Yüz Kırk Üç'de Terkîb Olunmuşdur/An Account of the Rebellion that Happened in Constantinople in Hegira 1143. This manuscript details the 1730 rebellion in Ottoman history which came to be known as Patrona Rebellion in modern Ottoman historiography. Beyond introducing the manuscript, this article also elucidates the ways in which the content of the manuscript contributes to our existing knowledge on the rebellion.

Gölgelenen Sultan, Unutulan Yıllar: I. Mahmud ve Donemi