Bölge ekolojisine uygun çeşit ve ekim dönemlerinin belirlenmesi birim alandan yüksek ot verim ve kalite performanslarının alınabilmesi açısından önemlilik arz etmektedir. Bu amaçla mikroklima özelliğe sahip Iğdır'da 4 farklı yem bezelyesi çeşidi (Özkaynak, Kirazlı, Gap Pembesi ve Taşkent) yazlık olarak 15'er gün aralıklarla 3 farklı dönemde (Mart başı, Mart sonu ve Nisan ortası) ekilerek ot verim ve kalite performansları karşılaştırıldı. Araştırma 2018 ve 2019 yıllarında tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak kuruldu. Çalışma sonucunda incelenen parametreler üzerine çeşitlerin ve ekim zamanlarının (çiçeklenmeye başlama zamanı, bitki boyu, yaş ot verimi, kuru madde oranı ve ham protein verimi) etkisi önemli bulundu. Çeşitler açısından Özkaynak diğer çeşitlerden daha yüksek bir verim (yüksek yaş ot, kuru ot ve ham protein verimi) performans gösterdi. Ayrıca en yüksek ham protein oranı Özkaynak ve Taşkent'te, en yüksek nispi yem değeri ile en düşük NDF ve ADF oranı ise Özkaynak ve Gap Pembesi çeşitlerinde belirlendi. Ekim zamanı açısından ise en yüksek bitki boyu, yaş ot ve ham protein verimi ilk iki ekim döneminde tespit edildi. Sonuç olarak, bölgede yüksek verim ve kaliteye sahip ot üretimi için Özkaynak çeşidinin uygun olduğuna ve yazlık ekimlerin de ilk fırsatta yapılması gerektiği sonucuna varıldı.

Çalışmanın amacı ot verim performansı açısından Iğdır bölge ekolojisine uygun yem bezelyesi çeşidi ve kışlık ekim zamanlarını belirlemektir. Bu doğrultuda 2018-2019 ve 2019-2020 yetişme sezonunda dört yem bezelyesi çeşidi (GAP pembesi, Kirazlı, Taşkent ve Özkaynak) ile bunların 3 farklı kışlık ekim zamanı (Ekim sonu, Kasım başı ve Kasım sonu)'nı içeren bir çalışma planlanmıştır. Araştırma Iğdır Üniversitesi Tarımsal Uygulama ve Araştırma Merkez Müdürlüğü araştırma sahasında tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak kurulmuştur. Araştırma sonucunda incelenen parametreler üzerine çeşitlerin (asit deterjan lif oranı hariç, diğer özelliklerde), yılların (çiçeklenmeye başlama zamanı, dal sayısı, kuru madde oranı, ham protein oranı, asit deterjan lif, nötr deterjan lif ve nispi yem değeri) ve ekim dönemlerinin (sadece çiçeklenemeye başlama zamanı) etkisi önemli bulunmuştur. Sonuç olarak incelenen parametreler göz önüne alındığında, yüksek verim ve kaliteye sahip ot üretimi için Taşkent ve Özkaynak çeşitlerinin bölge ekolojisi için uygun olduğuna karar verilmiştir. Ayrıca ekim zamanlarının etkisi her ne kadar önemli bulunmasa da Kasım ayı başında yapılan ekimlerin daha iyi sonuçlar verdiği kanısına varılmıştır.

Goat's wheat manna (Atraphaxis spinosa L.), which naturally spreads in arid and unproductive areas (Iğdır-Aralık Province) in the Northeast of Türkiye, is an important species in erosion control and feeding of grazing animals. For this reason, it is of great importance to know the seed viability and dormancy-breaking methods of A. spinosa to bring into production the marginal areas where very few species grow. A. spinosa seeds collected at the wind erosion site were germinated for 28 days at 10, 15, 20, 25, 20/10, 20/15 25/10, and 25/15 °C in dark conditions, and the mean germination time of the seeds, total and normal germination rates have been determined. As a result of the experiment, the highest normal (21%) and total (27%) germination rates were determined at 25/10°C and 25/15°C, respectively, and these results showed a high dormancy of seeds. To eliminate the germination problem, 34 different pre-treatments were applied at different application times and levels of 12 dormancy-breaking methods: (1) matrixpriming, (2) hydro-priming, (3) gibberellic acid (GA 3 ), (4) potassium nitrate (KNO 3 ), ( 5) chemical (sulphuric acid, H 2 SO 4 ) scarification, (6) mechanical scarification, (7) warm stratification, (8) cold stratification, (9) warm + cold stratification, (10) cold + warm stratification, (11) soaking in cold water, and (12) soaking in hot water. Afterwards, seed germination characteristics were determined at temperatures where the highest germination (25/10°C and 25/15°C) was achieved. The highest normal (94.6%) and total (100%) germination rates and the fastest germination time (1.0-4.1 days) were obtained from the seeds incubated at 25/15°C after cold stratification (4 weeks) and cold + warm stratification (3 weeks cold + 1 week warm).