Dijital teknik olanakların yaygınlaşması medyatik eğlence anlayışını değiştirmiştir. Yeni medya ekosistemi içerisinde belgesel yapımı, yeni katılımcı biçimler üzerinden gerçekleşmeye başlamıştır. Bu çalışmanın nesnesi olan Ancient Invisible Cities belgesel serisi, (i) duyusal iletiler ve etkileşim aracılığıyla katılıma izin vermesi, (ii) fiziksel ve analog ontolojik varlıkların dijital olarak yeniden inşasını barındırması ve (iii) nesnelerin üç boyutlu taramalar aracılığıyla üç yüz altmış derecelik seyir deneyimiyle incelenmesini mümkün kılması bakımından tercih edilmiştir. Dijital görüntünün belgesel yapımındaki konumunun sorgulanması ve belgesel anlatısındaki estetik varoluşunun değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Yapılan içerik çözümlemesiyle dijital görüntünün sunduğu kusursuz temsil ve belgesel yapımının dayandığı gerçekçilik değerlendirilmiştir. Sonuç olarak anılan seyir deneyiminin klasik akış mantığının dijital görüntüyle eklemlenerek geçirdiği bir evrimi gösterdiği ve hibrit bir içerik türünü içerdiği görülmüştür.
Sosyal paylaşım ağları, konvansiyonel medya işlevlerini üstlenmesinin yanı sıra hareketli görüntü içeriklerinin dolaşıma girdiği bir kamusallık yaratmıştır. Anılan kamusallık sinemanın ontolojik olarak tarihsel süreç içerisindeki evrimiyle kesişen bir nitelik taşımakta ve dijital sinemayı aşan bir sinematik imge kavrayışını gerekli kılmaktadır. Buradan hareketle çalışmada sinematik imgenin yeni medya ortamlarındaki seyri, süreli gönderi paylaşımı özelinde tartışılmakta ve biçimsel çözümleme tekniği benimsenmektedir. Yeni medya ortamlarından biri olan sosyal paylaşım ağlarının araştırma evreni seçildiği çalışmada, güdümlü olarak Instagram örneklem belirlenmiştir. Ağ bünyesindeki Hikâye uygulaması çözümleme birimi olarak seçilmiştir. Buna göre yeni medya ortamlarında dolaşıma sokulan görsel işitsel metinler olarak Hikâyelerin sinematik niteliği sorgulanmış ve yeni medya dolayımlı sinematik imge tamlaması, anılan imgenin kalıcı olmayan ve kaybolan niteliği üzerinden tanımlanmıştır. Bu niteliğin sinematik imgenin yeni medya dolayımında edindiği yeni bir ontolojik özellik olduğu savunulmuştur. “Uçuculuk” olarak tanımlanan bu özelliğin sinema ile yeni medya etkileşiminden doğduğu tartışılmıştır. Böylece yeni medya ve sinematik imge bağlamlı tartışmaların genel uğrakları ortaya konulmuş ve bu tartışmaların sosyal teoriden beslendiği düşünsel izleklere başvurulmuştur. Sonuç olarak yeni medya dolayımlı sinematik imgenin, zaman referanslı uçucu özelliğinin geleceğe dönük vaat ve endişelere yansıması değerlendirilmiştir.
Bu çalışmada medyanın hâkim fikirleri yeniden üreten işlevine televizyon dizileri üzerinden odaklanılmıştır. Bu çerçevede mekânsal evreni Mardin kenti olan televizyon dizileri araştırma nesnesi olarak seçilmiş ve bu dizilerdeki temsillerin gerçeklik ile ilişkisi, belirli ön kabullerle yüklü içeriği, oryantalist ve karikatürize biçimleri sorunsallaştırılmıştır. Bütüncül bir değerlendirme yapabilmek için mekân olarak yalnızca Mardin’in kullanıldığı ve sonlanmış yapımlar evren seçilmiştir. Güdümlü örnekleme tercih edilerek dizilerin karakterlerine, mekânına, hikâyesine, ilişkiler ağına ve senaryo sistematiğine dair genel bilgilerin sunulduğu ilk iki epizotları ve anlatılarının üzerine kurulduğu paradigmatik yapılaşmaların kapandığı final epizotları örneklem belirlenmiştir. İncelenen on sekiz epizottaki kültürel temsiller eleştirel söylem çözümlemesiyle değerlendirilmiştir. Böylece i. anlatısal ölçekte paradigmatik zıtlıklar ile çözüm için sunulan sentagmatik öğeler ve özneler, ii. hem mekânın hem kültürel yapının belirleyiciliğindeki bölgesel temsiller, iii. mekanik toplumsal dayanışma biçimleri, iv. çalışan sınıflara ve kadınlara yönelik ayrımcı pratikler, bu bağlamda ataerkil ideoloji ve toplumsal cinsiyet eşitsizliği temalarına ulaşılmıştır. Sonuç olarak her ne kadar geleneksel ve mekanik dayanışma biçimlerinin yarattığı gündelik ve toplumsal ilişkilerin odağa alınması çoğulcu bir yayıncılık anlayışını ortaya koysa da; dizilerde esasında rekabetçi, mülkiyetçi, bireyci, eşitsiz ve cinsiyetçi değerlerin yeniden üretimine dönük bir söylemsel dizgenin de işlediği görülmüştür.
Türk sinemasında neoliberal üretim ilişkilerinde varlık gösteren yeni beyaz yakalı çalışan temsili 2010’lu yıllarla birlikte belirginleşmeye başlamıştır. Bu çalışmada güvencesiz ve fikir-yoğun endüstrilerde çalışan yeni beyaz yakalıların, neoliberal dönüşüme dair çapraz okumalar yapılarak sinemadaki temsilleri çözümlenmiştir. Böylece yeni beyaz yakalıların iş ve ev yaşamı arasındaki ayrımlarının silikleştiği, özel alanın piyasacı bir mantıkla soğurulduğu toplumsal, ekonomik, kültürel ve siyasal görünümlerin çerçevelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada amaçlı örnekleme aracılığıyla senaryosunu N. Can Kantarcı’nın yazdığı, Ramin Matin yönetmenliğinde hazırlanan Son Çıkış (2018) ile Kıvanç Sezer’in yazıp yönettiği Küçük Şeyler (2019) filmleri incelenmiştir. Türk sinemasında daha önce toplumsal üretimin nasıl örgütlendiği ve kaynakların ne şekilde dağıtıldığı sorularına yanıt arayan filmler üzerinden örneklemin özgünlüğünün altı çizilmiştir. Böylece örneklem üzerinden tematik ve anlatısal bir çözümleme yapılmıştır. Bunun yanı sıra kısmi olarak mizansen ve düzenleme temelli değerlendirmeler yapılarak kurgulanmış görüntü odağa alınmıştır. Filmlerde anlatılan hikâyelerin üretim ilişkileri, gündelik yaşam pratikleri ve kentsel çevre yapılanması üzerinden sahici ve gerçeklik yüklü referansları, içerisinde bulunulan maddi koşullara dair bir farkındalığı açıkça geliştirme eğilimi taşıdığını göstermiştir. Bununla birlikte metinlerde her ne kadar kurmaca bir biçemle de olsa söz konusu koşulların oluşturduğu somut durumun somut tahlilinin yapılmasının ötesine geçen bir anlatısal öğenin bulunmadığı tartışılmıştır.
scite is a Brooklyn-based organization that helps researchers better discover and understand research articles through Smart Citations–citations that display the context of the citation and describe whether the article provides supporting or contrasting evidence. scite is used by students and researchers from around the world and is funded in part by the National Science Foundation and the National Institute on Drug Abuse of the National Institutes of Health.
customersupport@researchsolutions.com
10624 S. Eastern Ave., Ste. A-614
Henderson, NV 89052, USA
This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.
Copyright © 2025 scite LLC. All rights reserved.
Made with 💙 for researchers
Part of the Research Solutions Family.