Remediation methods are gaining acceptance as effective and inexpensive techniques used in the reclamation of degraded areas. The reclamation of post-mining sites has become important for the conservation of soil and vegetation. An assessment of potential productivity of plants based on the depth of their root zone is crucial for the validation of properties of post-mining soils. Our aim was to present soil productivity parameters that would facilitate assessment of various post-mining objects. Soil productivity index (SPI) was calculated to assess soil quality, mainly in areas degraded by hard coal mining. It is based on an equation determining the relationship between the productivity index and the physical, chemical, and hydrological properties of soil. Our study demonstrated the positive effects of enriched sewage sludge with amendments on newly formed soil and plants. The soil productivity index was 0.81, demonstrating the suitable condition of the initial soil resulting from reclamation. This parameter might be important for post-industrial reclamation, such as wasteland intended to be transformed into woodland. Considering the composition of sewage sludge amendments, it can be successfully used as an effective method of restoring and improving both the physical and chemical properties of soils, thus effectively replacing mineral fertilisers. The use of sewage sludge in soil reclamation will be an important method of managing this waste material in post-mining areas.

No abstract

Streszczenie. Ludzka działalność to obecnie obok zmian klimatycznych podstawowy czynnik zagrażający terenom bagiennym na całym świecie. Główne zagrożenia to zabiegi odwadniające oraz eksploatacja złóż torfowych. Na negatywną działalność człowieka w sposób szczególny narażone są ekosystemy wrażliwe, do jakich niewątpliwie należą torfowiska, szczególnie typu wysokiego. Głównymi komponentami tych ekosystemów są rośliny stenotopowe, co w znaczący sposób wpływa na ich podatność na szybką degradację. Nawet niewielkie zmiany w hydrologii złoża wywołują daleko posunięte zmiany w składzie i strukturze zbiorowisk roślinnych. Zmiany te powodują z kolei zakłócenia w przebiegu procesu torfotwórczego. Dlatego niezmiernie ważne jest, aby na obszarach poddanych silnej antropopresji poznać aspekty funkcjonowania tych cennych ekosystemów.Celem niniejszej pracy była ocena stanu procesu torfotwórczego na jednym z torfowisk Kotliny Orawsko-Nowotarskiej. Badania z wykorzystaniem metody kanadyjskiej opracowanej przez Rochefort i in. [1997] zostały przeprowadzone na torfowisku Baligówka. Na badanym obiekcie największym średnim stopniem pokrycia odznaczają się rośliny naczyniowe (49,9%), nieco mniejszym mchy torfowce (46,76%). Najmniejszy obszar, zaledwie 2,28%, zajmują tzw. pozostałe mchy. Badania wykazały duże różnice w przebiegu procesu torfotwórczego w 3 wyróżnionych strefach badawczych. Najniższym stopniem pokrycia przez najważniejszą grupę roślin -mchy torfowce -wykazała się strefa poeksploatacyjna (31,28%). Najlepsze warunki do rozwoju roślinności torfotwórczej panują w centralnej części kopuły, która zachowała stosunkowo naturalny charakter.

The goal of the study was to evaluate bioaccumulation of trace elements in plants grown in post-mining soils amended with the biosolids material. Phaseolus vulgaris was investigated on the laboratory scale, and a mixture of grasses, Melilotus albus, Beta vulgaris, Zea mays L. and Miscanthus × giganteus were evaluated on the field scale. The results of the research showed that P. vulgaris fertilized with the Carbocrash substrate was able to grow. In addition, growth was enhanced following stimulation with gibberellic acid. Transfer of trace elements should be evaluated on the plot scale. Therefore, we monitored the level of trace elements on an experimental plot in a reclaimed area. Crops plants were sown in multi-year periods. During the growing season the mixture of grasses and crop plants had a low bioaccumulation factor, which also showed a positive effect of fertilization with the Carbocrash substrate.

Streszczenie. Celem niniejszego opracowania było określenie dynamiki wzrostu warstwy akrotelmowej na torfowisku Baligówka w Kotlinie Orawsko-Nowotarskiej. Teren ten był w przeszłości i jest obecnie silnie odwodniony w związku z eksploatacją torfu. Zanotowano tu także częste pożary. Badania przeprowadzone metodą dendrologiczną według Korczagina [1960] i Piczugina [1967] wykazały, że mimo silnej antropopresji przyrost zarówno całej warstwy organicznej, jak i wydzielonej warstwy torfu charakteryzuje się średnią roczną dynamiką wzrostu. Porównanie wyników otrzymanych na tym obiekcie z innymi uzyskanymi w tym regionie pokazuje silny wpływ warunków hydrologicznych na dynamikę wzrostu warstwy akrotelmowej. Torfowisko wysokie Baligówka jest silnie przesuszonym obiektem i podobnie jak Bór za Lasem odznacza się najsłabszym przyrostem warstwy organicznej wynoszącym 3,78 mm na rok.Słowa kluczowe: torfowisko wysokie, akrotelm, torf, tempo przyrostu torfu, degradacja WSTĘPWpływ działalności człowieka jest szczególnie widoczny w ekosystemach wrażli-wych, do jakich niewątpliwie należą torfowiska, szczególnie typu wysokiego. Ich podatność na szybką degradację wynika z faktu, iż głównymi komponentami tych ekosystemów są rośliny stenotopowe. Już niewielkie zmiany w hydrologii danego obszaru powodują daleko idące zmiany w składzie i strukturze zbiorowisk roślinnych.Główną przyczyną zanikania torfowisk we współczesnym krajobrazie jest działalność człowieka. Największy problem stanowi eksploatacja torfu oraz związane z nią odwod-