No abstract

Powszechnie uważa się, że w Polsce Środkowej do elementów przyrodniczych przydatnych dla turystyki i rekreacji należą tylko doliny dużych rzek i sztuczne zbiorniki wodne. Zwykle pomijane są wydmy śródlądowe pokryte lasem. Celem artykułu jest analiza przyrodniczych walorów wydm śródlądowych oraz zagospodarowania turystycznego w nizinnej części Polski Środkowej w regionie łódzkim. Wskazano walory rekreacyjne i wypoczynkowe tych form terenu. Wydmy śródlądowe, o różnych kształtach i wysokościach względnych do 20–30 m, są ważnym elementem morfologicznym w obszarach równinnych Polski Środkowej. Rekreacji i wypoczynkowi, poza urozmaiconą rzeźbą, sprzyjają dobre warunki bioklimatyczne panujące w lasach sosnowych występujących na suchym, piaszczystym podłożu. Dodatkowym walorem w niektórych miejscowościach jest obecność w bezpośrednim sąsiedztwie wydm, sztucznych zbiorników wodnych z piaszczystymi plażami. Te trzy elementy (urozmaicona rzeźba, las sosnowy i woda) tworzą wyjątkowo korzystne warunki wypoczynku w obszarach równinnych. To obszary wydmowe pokryte lasami sprzyjają od ponad 100 lat osadnictwu letniskowemu, wypoczynkowi weekendowemu i wakacyjnemu w pobliżu miejsca zamieszkania, a także lecznictwu sanatoryjnemu. Są przydatne dla turystyki nizinnej pieszej i rowerowej.

Sand hills, dunes and sand sheets are eolian landforms, on which specific sensitive ecosystems develop. They are characteristic feature of many areas situated in central Po­land. Sandy areas with dunes are also found in the commune of Szadek. Wind-deposited sand bodies have accumulated on moraine plains, outwashes and floodplain terraces in the valleys of the Pichna and Brodnia rivers. Eolian formations have various shapes, with predominance of parabolic dunes, ridges and sand hills. They are built offine-grained and coarser sands 1-10 meters thick. Quartz dominates in their mineral composition. Sand-deposits are characterized by high permeability, which is why they produce dry ecosystems. Arid sands are covered by low-class pod sols, easily eroded by wind. For that reason this type of ecosystems should remain afforested, as the cutting down of trees can result in blowing away the soil and eventually destruction of the entire formation. Such situations are known to have happened in the past. In the commune of Szadek, the majority of the dunes are overgrown with forest, which is the most advantageous solution.

W artykule przedstawiono warunki przyrodnicze rozwoju energetyki wiatrowej w gminie Szadek w zachodniej części regionu łódzkiego. Podstawowe znaczenie dla decyzji o budowie siłowni wiatrowych mają warunki wietrzne występujące na obszarze gminy. Miasto Szadek i otaczające go tereny wiejskie gminy znajdują się w III strefie energetycznej wiatru, co oznacza, że wielkość wiatrowych zasobów energetycznych wynosi około 500‒1000 kWh/m2/rok. W tych warunkach budowa siłowni wiatrowych jest opłacalna z punktu widzenia ekonomicznego. Na terenie gminy wybudowano w związku z tym 26 wiatrowych urządzeń energetycznych. Większość z nich zlokalizowana jest w centrum gminy w szerokim pasie o przebiegu północ–południe. Siłownie wzniesiono na powierzchni równinnej wysoczyzny morenowej, zbudowanej z gliny zwałowej. Eksponowana na działanie wiatru równina użytkowana jest rolniczo. Występujące tu głównie uprawy zbóż i roślin okopowych nie hamują w sposób istotny ruchu powietrza, co sprzyja energetycznemu wykorzystaniu siły wiatru.