Amaç: Bu çalışmada Türkiye’de sağlık okuryazarlığı(SOY) üzerine yazılmış tıpta uzmanlık tezleri bibliyometrik analiz yöntemiyle değerlendirerek, tezlerin eğilimlerini ve ihmal edilen yönlerini belirlemek amaçlanmıştır.
Yöntem: Yükseköğretim kurulu tez veri tabanı olan Ulusal Tez Merkezi’nde (https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi) 1967-2021 yılları arasında yayımlanan tıpta uzmanlık tezleri “Sağlık Okuryazarlığı” ve “Okuryazarlık” anahtar kelimeleri ile taranmıştır. Ulaşılan 82 tez çeşitli değişkenlere göre (yıl, ölçek, araştırma yöntemi, evren vb.) incelenmiştir.
Bulgular: Tezlerin %57’si aile hekimliği, %33’ü halk sağlığı ve %10’u diğer branşlar tarafından yürütülmüştür. Tezlerin %46’sının (n=38) belirli bir özelliği olmayan erişkin popülasyonda, %26’sının (n=21) tanılı erişkin hastalarda yapıldığı saptanmıştır. Göçmenlerle ilgili yapılan tez bulunmamaktadır. Tezlerde en sık kullanılan ölçek TSOY-32(Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği-32) (%44, n=36) ve en sık kullanılan araştırma yöntemi ise kesitseldir. 2018 yılı ve sonrasında spesifik konu ve grupları spesifik ölçeklerle değerlendiren tezlerin yürütüldüğü saptanmıştır.
Sonuç: Halk sağlığı ve aile hekimliği dışındaki branşların konuya olan ilgilerini artmasına ve çalışmalarda dezavantajlı grupların göz ardı edilmemesine ihtiyaç vardır. Çalışmaların karşılaştırılmasında hata yapmamak için genel sağlık okuryazarlığının değerlendirilmesinde tek bir ölçekte fikir birliği önerilebilir. Sağlık okuryazarlığının spesifikleşme eğilimi göz önüne alındığında, gelişime açık bir kavram olduğu aşikardır. Bu konuda özellikle ihmal edilen yönlerde yeni çalışmalara ihtiyaç vardır.
This article has been peer reviewed and published immediately upon acceptance.It is an open access article, which means that it can be downloaded, printed, and distributed freely, provided the work is properly cited. Articles in "Folia Morphologica" are listed in PubMed.
scite is a Brooklyn-based organization that helps researchers better discover and understand research articles through Smart Citations–citations that display the context of the citation and describe whether the article provides supporting or contrasting evidence. scite is used by students and researchers from around the world and is funded in part by the National Science Foundation and the National Institute on Drug Abuse of the National Institutes of Health.