No abstract

When it comes to choosing the best option among multiple alternatives with criteria of different importance, it makes sense to use multi criteria decision making (MCDM) methods with more than 200 variations. However, because the algorithms of MCDM methods are different, they do not always produce the same best option or the same hierarchical ranking. At this point, it is important how and according to which MCDM methods will be compared, and the lack of an objective evaluation framework still continues. The mathematical robustness of the computational procedures, which are the inputs of MCDM methods, is of course important. But their output dimensions, such as their capacity to generate well-established real-life relationships and rank reversal (RR) performance, must also be taken into account. In this study, we propose for the first time two criteria that confirm each other. For this purpose, the financial performance (FP) of 140 listed manufacturing companies was calculated using nine different MCDM methods integrated with step-wise weight assessment ratio analysis (SWARA). İn the next stage, the statistical relationship between the MCDM-based FP final results and the simultaneous stock returns of the same companies in the stock market was compared. Finally, for the first time, the RR performance of MCDM methods was revealed with a statistical procedure proposed in this study. According to the findings obtained entirely through data analytics, Faire Un Choix Adéquat (FUCA) and (which is a fairly new method) the compromise ranking of alternatives from distance to ideal solution (CRADIS) were determined as the most appropriate methods by the joint agreement of both criteria.

Bu çalışmada, İran'ın ekonomik yapısı kısaca analiz edilmiş ve ekonomik büyüme üzerinde rol oynayan faktörlerden dış ticaret incelenmiştir. Yapılan analizde ülkenin dış ticaretinin ekonomik büyümesini ne yönde etkilediği incelenmiştir. Bunun için bu çalışmada Granger nedensellik analizi kullanılmıştır. Yapılan nedensellik testi sonucunda hem ithalatın büyümenin nedeni olduğu ve hem de ihracatın büyümenin nedeni olduğu sonucuna varılmıştır. Yapılan analiz sonucunda İran'ın ihracat ve ithalatının ekonomik büyümesini etkilediği sonucuna varılmıştır.

No abstract

Çok kriterli karar verme (ÇKKV) paradigmasının amacı en uygun uzlaşık alternatifi seçebilmektir. Oysa aynı karar matrisi kullanıldığında bile ÇKKV yöntemlerinin farklı sonuçlar üretebildiği de bir gerçektir. Bu farklı sonuçların karşılaştırılabilirliği için önerilen doğrudan bir ölçüt olmamasına rağmen dolaylı bir vekil ölçüt üzerinden ÇKKV yöntemlerinin göreceli üstünlükleri objektif olarak ortaya konabilir. Örneğin bir firmanın ÇKKV yöntemi ile ölçülen finansal performansı (FP) için aynı firmanın eşzamanlı hisse senedi getirisi (HG) dolaylı bir doğrulama ölçütü olarak önerilebilir. Çalışmada toplamda dört farklı yöntem HG ölçütü üzerinden karşılaştırılmıştır. Uygun olan yöntem tüm baz dönemlerde HG ile daha yüksek korelasyon sağladığı için bu koşullarda karar vericiye önerilmiştir.