The subject of research was two kinds of ceramic grinding wheels for machining of holes made of different kind of applied abrasive grains: GE cBN550 and GE cBN100. Operational properties of grinding wheels have been carried out using internal grinding method of holes of bearing rings. In the article the roughness parameters of holes and volume of machined material achieved in different speed of radial feed of grinding wheel has been depicted. It has been ascertained, that in range of applied conditions of grinding process, operational properties of investigated grinding wheels have had very similar values. KEYWORDS: polycrystalline cBN grains, glass crystalline binder, internal grinding, machining Dynamiczny rozwój nowych technologii i materiałów przeznaczonych np. dla przemysłu lotniczego oraz motoryzacyjnego, uzasadnia przyspieszenie prac badawczych nad narzędziami ściernymi do ich obróbki. Aktualnie w obróbkach wykończeniowych coraz częściej dostrzega się konieczność wykorzystania materiałów supertwardych. Świadczą o tym wyniki prac badawczych publikowanych na łamach czasopism z całego świata, dotyczące eksploatacji nowoczesnych ściernic wykonanych z różnych odmian polikrystalicznego cBN [1,2]. Przy projektowaniu takich narzędzi pod uwagę należy brać nie tylko różne odmiany ziaren ściernych, ale także właściwości spoiw ceramicznych. Właściwości te mogą być modyfikowane dzięki wykorzystaniu nowoczesnych materiałów szklano--krystalicznych z różnych układów szkłotwórczych [3÷5]. Zakres wykorzystania narzędzi z cBN ze względu na wysokie koszty ich zakupu jest wciąż niewielki. Obniżenie kosztu i/lub zwiększenie trwałości może przyczynić się do powszechniejszego ich stosowania. Wydłużenie czasu zachowania przez ściernicę z cBN zdolności skrawnej można osiągnąć, m.in. redukując erozję ziaren ściernych poprzez nanoszenie na ich powierzchnię powłok ochronnych [6,7]. Autorzy niniejszej pracy upatrują możliwość zwiększe-nia produktywności operacji szlifierskich wykonywanych ściernicami z cBN poprzez konstrukcję nowych, tańszych ściernic i pełne wykorzystanie potencjału skrawnego zastosowanego w ich budowie ścierniwa supertwardego. Metodyka eksperymentuBadania miały na celu wstępną ocenę celowości wykorzystania tańszej odmiany ziarna ściernego cBN do zastosowań, w których obecnie często wykorzystuje się droższe odmiany cBN. Przedmiotem badań były ścierni-ce wykonane z dwóch odmian polikrystalicznego ziarna ściernego: cBN550 oraz cBN100 firmy GE Superabrasives ze spoiwem szklanokrystalicznym opracowanym w Zakła-dzie Podstaw Nauki o Materiałach i Ceramiki Technicznej Politechniki Koszalińskiej. Jako wypełniacz zastosowano ziarno elektrokorundowe 99A firmy Norton. Wykonano ściernice A i B o charakterystykach: A: 1-30 × 20 × 10 cBN550 B126 C100 Q6 VA; B: 1-30 × 20 × 10 cBN100 B126 C100 Q6 VA. Obróbka termiczna ściernic prowadzona była w następujących warunkach: A -980 °C/2h, B -1000 °C/2h. Temperaturę i czas obróbki wyznaczono na podstawie wartości kąta zwilżania określonego przy uży-ciu mikroskopu wysokotemperaturowego firm...

Zbadano wpływ przewodnictwa cieplnego, współczynnika rozszerzalności cieplnej i współczynnika odporności na kruche pękanie spoiw szklanokrystalicznych na przebieg zużycia ściernic z polikrystalicznego cBN w procesie szlifowania stali 100Cr6. Zastosowanie spoiwa szklanokrystalicznego o wyższym współczynniku odporności na kruche pękanie, zawierającego fazę krystaliczną o wysokim przewodnictwie cieplnym powoduje, że przebieg procesu ście-rania może odbywać się przy określonych warunkach, bez zużycia adhezyjnego, a prawie wyłącznie według mechanizmu polegającego na pękaniu międzyziarnowym i mikroodpryskiwaniu spoiwa i ziarna ściernego. SŁOWA KLUCZOWE: mikrokrystaliczny cBN, spoiwo szklano krystaliczne, zużycieThe effects of the thermal conduction, the thermal expansion coefficient and the fracture toughness coefficient of glass-crystalline binders on wear of grinding wheels made of polycrystalline cBN in the process of grinding 100Cr6 steel were tested. The application of the glass crystalline binder with a higher fracture toughness coefficient, containing the crystalline phase with high thermal conductivity causes the process of wear may take place, under certain conditions, without adhesive wear, and almost exclusively with a mechanism involving the intercrystalline cracking and microchipping of the binder and abrasive grains. KEYWORDS: microcrystalline cBN, glass-crystalline binder, wear of grinding wheels Wprowadzenie W analizie mechanizmów składających się na proces zużywania się narzędzi ściernych, tj. zużycia ściernego, pęka-nia mostków spoiwa, pękania ziaren ściernych pod wpływem obciążeń mechanicznych i szoków termicznych, odrywania się ziaren ściernych spowodowane pękaniem na granicy ziarno ścierne-spoiwo [4], coraz wyraźniej podkreśla się znaczenie właściwości spoiw. Właściwości takie jak przewodnictwo cieplne, oraz te, które głównie są związane z czynnikami mikrostrukturalnymi, takimi jak odporność na kruche pękanie i naprężeniami termicznymi (resztkowymi) mają istotny wpływ na dominujący mechanizm zużycia ściernic. Jednym z nich jest mechanizm związany z niekorzystnym zjawiskiem tworzenia się płaszczyzn zużycia ziarn ściernych, będących m.in. skutkiem niskiej zdolności do odprowadzania ciepła ze strefy skrawania, zarówno przez ziarno jak i spoiwo. Analiza termiczna procesu szlifowania jest przedmiotem badań naukowych na całym świecie [1,11], a ocena właściwości eksploatacyjnych ściernic z ziarnami z mikrokrystalicznego cBN, dotyczy głównie zużycia ziarn ściernych [2]. Wnioski płynące z tych prac sugerują potrzebę głębszej analizy problemu, uwzględniającą wpływ na proces szlifowania także właściwości termicznych spoiw. W niniejszym artykule przeanalizowano wstępnie zagadnienie zużycia ściernic z pcBN w kontekście wybranych wła-ściwości termicznych i mechanicznych dwóch różnych typów spoiw szklanokrystalicznych. Metodyka eksperymentu*dr hab. inż. Daniela Herman (daniela.herman@tu.koszalin.pl) mgr inż. Tomasz Pobol