Research Article / Araştırma Makalesi http://jplc.istanbul.edu.tr ÖZ Bu çalışma otonom araçlar olarak adlandırılan yapay zekâ içeren araçların kullanımından doğabilecek olası ceza hukuku problemlerinin Türk Ceza Hukuku çerçevesinde genel olarak değerlendirilmesi ve hukukumuzda daha önce ele alınmamış bir konuyu tartışmaya açma amacı taşımaktadır. Çalışmada öncelikle otonom araçların neyi ifade ettiği ve hem çeşitli ülkeler hem de kuruluşlar tarafından yayınlanan ilke ve düzenlemeler çerçevesinde bunların kademeleri saptanmıştır. Daha sonra ise otonom araçların ceza hukuku sorumluluklarının olup olamayacağı tartışılarak Türk Ceza hukuku bakımından bunun mümkün olmayacağı kanaatine varılmış ve bu bağlamda sorumluluğu gündeme gelebilecek olan sürücüler ve kullanıcılar bakımından konu ele alınmıştır. Bu bağlamda otonom araç sürücü ve kullanıcılarının kasten veya taksirle işlenen suçlar bakımından ceza sorumluluklarının belirlenmesinin genel ilkelerden ayrılmayı gerektirip gerektirmeyeceği incelenmiştir. Kasten işlenen suçlar bakımından bir özellik saptanmazken, taksirli suçlar bakımından dikkat ve özen yükümlülüğüne ilişkin kurallar ile öngörülebilirlik kriterlerinin detaylı bir şekilde araştırılması gerektiği sonucuna varılmıştır.

The European Court of Human Rights essentially has three approaches on the issue of the interpretation of idem within the context of the non bis in idem principle, namely "same conduct test", "essential elements test" and "same act test". These three interpretations are highly open to criticism. In this regard, it is clear that a new concept is necessary to distinguish act in terms of substantive criminal law and act in procedural criminal law practice. In order to determine what constitutes an idem, one should consider the concept of "procedural act". Moreover, I contend that providing a concrete and consistent interpretation of idem depends on the differentiation of the terms idem and same idem. KeywordsPrinciple of non bis in idem, Concept of idem, Double jeopardy, Procedural act, Article 4 of Protocol No. 7 to the European Convention on Human Rights Öz Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin non bis in idem ilkesi bağlamında idem kavramının yorumlanmasında temel olarak üç yaklaşımı bulunmaktadır. Bunlar "aynı davranış testi", "esaslı unsurlar testi" ve "aynı hareket testi"dir. Bu üç yorum da eleştiriye son derece açıktır. Bu bağlamda maddi ceza hukuku ve ceza muhakemesi hukuklarının uygulanmasında fiil kavramının bu iki hukuk bakımından birbirinden ayrılması gereklidir. Neyin idem kavramını oluşturduğuna karar vermek için muhakemesel fiil kavramı göz önünde bulundurulmalıdır. Ayrıca idem kavramının somut ve tutarlı uygulanması idem ve aynı idem kavramlarının farklılaştırılması yoluyla sağlanacaktır. AnahtarKelimeler non bis in idem ilkesi, idem kavramı, İki kere yargılama yasağı, Muhakemesel fiil, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Protokol 7 m. 4 Tuba Kelep Pekmez 1 How to Understand non bis in idem?: The Element of idem According to the ECtHR non bis in idem Nasıl Anlaşılmalı?: idem Unsurunun AIHM'e Göre Yorumu