No abstract

Seyahatnameler milletlerin siyasi, sosyal ve kültürel yapısı hakkında bilgi sahibi olabildiğimiz, vermiş olduğu bilgiler sayesinde tarihe ışık tutan temel kaynaklar arasındadır. İpek Yolu üzerinde ve Maveraünnehir'in en verimli topraklarından birisi olan Zerefşan Vadisin'de kurulmuş olan Semerkant, 2500 yıllık tarihiyle kadim bir şehirdir. İslam'ın bu coğrafyada yayılmasıyla birlikte 10. ve 12. yüzyıllarda arasında Arap seyyahların ilgisini çeken Semerkant hakkında seyahatnamelerde şehir planları, ticaret, ekonomi ve sosyal hayat hakkında oldukça sık bilgilere rastlanmaktadır. Türk tarihinde önemli bir yere sahip olan Semerkant, Timurlu Devleti'nin başkenti olmuş ve özellikle 15. yüzyılda altın çağını yaşamıştır. Timur'un Osmanlı Devletine karşı Ankara Savaşı'nı kazanmasından sonra batılı devletler de Timurlulara karşı bir merak uyanmıştır. Bu sebeple özellikle 15. yüzyılda Timurlu topraklarında Avrupalı seyyahların sayısı oldukça artmıştır. Gelen seyyahların birçoğu tüccar olarak veya elçilik heyetleriyle birlikte gelmişlerdir. Yapılan seyahatler sonunda Türk tarihinin önceki dönemlerini anlatan kaynaklarda ve Timurlu kroniklerinde bulunmayan kültürel yaşam, şehircilik ve ticaretle ilgili detaylar seyahatnamelerde yer almakta ve tarihe ışık tutmaktadır. Bu çalışmada özellikle Türklerin İslam'ı kabul etmesiyle birlikte 10. yüzyıldan itibaren Semerkant şehrine gelen seyyahların eserlerinde Semerkand ile ilgili anlattıkları incelenecektir.

No abstract

Öz-Timur'un kurduğu devlet, Türk-Moğol geleneğinin bir mirasıydı. Bu geleneğin en önemli özelliği ise konargöçer bir karaktere sahip olmasıydı. Ancak kurulduğu coğrafya olan Maveraünnehir bölgesi; geçmişten gelen hem şehirli hem göçerlere ait, çok güçlü bir kültürü de içinde barındırmaktaydı. Timurlu Devleti'ni konargöçer kategorisine dâhil etmek yanlış olmaz. Bununla birlikte gerek Timur gerekse halefleri, meşruiyetlerini dayandırmaya çalıştıkları Cengiz Han'ın göçebe yaşam tarzına uygun hareket etmemişlerdir. Timur, yaylak ve kışlakları seferler sırasında konaklama amacı ile kullanmıştır. Daha sonraki Timurlu hükümdarları ise konargöçer yaşamı, kendi hayatlarına uyarlayarak zaman içinde şehirlileşmişlerdir. Değişik zamanlarda Timurlu ülkesine gelen seyyahlar ve elçiler halkın yaşam tarzıyla ilgili önemli bilgiler bırakmışlardır. Bu çalışmada çağdaşlarına göre farklı bir konargöçer anlayışı taşıyan Timurlu hanedanlığının yaşam tarzı kaynaklar ve tetkik eserler ışığında değerlendirilecektir.

No abstract