There is an intense debate within the United States on whether it should continue with its current grand strategy of liberal hegemony or replace it with a more restrained foreign policy. Among the opponents of liberal hegemony, four prominent realist

Autor koristi Mahanov koncept pomorske moći da bi ustanovio koliki je njen savremeni geopolitički značaj u odnosu na kopnenu moć. Glavna teza rada je da, nakon jednog veka prevlasti kopnene, međunarodni odnosi ulaze u novu eru primarnog značaja pomorske moći, zahvaljujući rivalstvu Kine i Sjedinjenih Američkih Država koje je predodređeno da bude pretežno pomorsko. Ovo je posledica savremene globalizacije, koja je učinila najveće svetske ekonomije zavisnim od nesmetanog odvijanja pomorske trgovine, i specifičnog geopolitičkog položaja Kine, koja se ne suočava sa značajnijim kopnenim izazovima, niti je u prilici da ih uputi. Autor zaključuje da trka u naoružanju i izmene pomorskih strategija pokazuju da je nadmetanje SAD i Kine na moru uveliko počelo, te da pravac i tempo kojim će ono eskalirati zavisi od toga da li će SAD na vreme napustiti hegemonističku politiku u korist defanzivne i da li će u tu svrhu na odgovarajući način upotrebiti pomorsku moć. Ključne reči: geopolitika, pomorska moć, kopnena moć,

Rad analizira strukturna obeležja finlandizacije kao jednog od modela neutralnosti malih država u sukobima velikih sila. Autor iz karakteristika neutralnosti Finske za vreme Hladnog rata izvodi definicione elemente finlandizacije i utvrđuje uslove neophodne za njenu izvodljivost. Utvrđuju se i razlike između finlandizacije i drugih modela neutralnosti malih država ("tampon" država i "siva zona"), a sam model dovodi u vezu sa nekoliko dihotomnih podela neutralnosti (neutralnost u ratu i miru, vojna i politička, trajna i ad hoc, garantovana i jednostrana, de jure i de facto, aktivna i pasivna). Pored Finske, testirano je i nekoliko pomoćnih primera: Jugoslavija uoči Drugog svetskog rata, Danska i Švedska za vreme istog rata, te savremeni Azerbejdžan, Uzbekistan i Srbija. Zaključak je da uspešan primer neutralnosti hladnoratovske Finske pruža dobre lekcije za spoljnu politiku svake male države koja se nađe u sferi uticaja velike sile s kojom ima sukob nacionalnih interesa. Ključne reči: finlandizacija, neutralnost, male države, nacionalni interes, Finska. UVOD U promišljanju međunarodnih odnosa široko je rasprostranjeno pogrešno uverenje da kada se pojedine velike sile nađu u sukobu, privilegiju da donesu suverenu odluku o tome hoće li se svrstati na neku od strana, ili pak ostati neutralne, imaju samo druge velike sile. Male države se sa sažaljenjem posmatraju 1 Autor je naučni saradnik u Institutu za međunarodnu politiku i privredu, Beograd.

Autor nastoji da primenom teorijskog pravca ofanzivnog realizmana ulogu i ponašanje malih balkanskih država (Srbije, Rumunije, Bugarskei Grčke) u Prvom svetskom ratu ukaže na neplodnost rasprave o tomeje li za ovaj rat kriva velika Nemačka, ili mala Srbija. Analiza pokazuje dasu se male balkanske države u ovom ratu ponašale sasvim u skladu sa očekivanjimaofanzivnog realizma – čak su bile i ekspanzionističkiji usmerene odvećine velikih sila, čiji je ekspanzionizam prevashodno bio defanzivno motivisan.Ipak, njihova uloga u izbijanju rata bila je manja od uloge velikih silakao ključnih aktera međunarodnih odnosa, što isključuje krivicu bilo koje odnjih, uključujući i Srbiju. Kako je Nemačka bila samo jedna od velikih sila togdoba – ona najmoćnija – njena uloga bila je najveća, ali se ne može govoritio tome da je ona krivac za rat. Uzrok rata leži u činjenici da je međunarodnisistem tog doba imao karakter neuravnoteženog multipolarnog sistema, te daje najmoćnija sila u njemu, Nemačka, pribegla hegemonističkoj politici da biosigurala sopstvenu bezbednost. Analiza nudi niz pouka za savremene međunarodneodnose, a naročito za ponašanje i ulogu malih država u njima, jerprimer Balkana u Prvom svetskom ratu i potonjih zbivanja pokazuje kolikoneumerenost u ekspanzionističkim ambicijama malih država može da budepogubna za njih same.

The outbreak of Russo-Ukrainian War has sharpened already ongoing confrontation between Russia and the United States to the level of undoubtedly new cold war, which compared to the previous one has even greater potential of escalation towards the direct military conflict between the two powers. After the Biden administration?s failure to ?structure? this confrontation during the phase one of the new Ukrainian crisis in 2021, Washington replaced this approach towards Russia with a new one - ?containment 2.0.?, resembling the one from the Cold War. From neoclassical realist point of view, the author analyzes why the U.S. and Russia have come to this point, and are there prospects of taming their confrontation in the future. The conclusion is that responsibility for this new situation can be found on both sides (in their dominant revisionist foreign policy ideas), as well as in systemic factors? (power distribution and geopolitical posture) impacts, but also in Ukraine?s role. In the longer run, the described state will continue even after the war in Ukraine is over, yet the appropriate changes in both systemic and unit level factors could tame the confrontation.