Dla społeczności wczesnego średniowiecza najdogodniejszymi obszarami do zasiedlania były tereny o dużej geo- i bioróżnorodności, zaś preferowanymi formami geomorfologicznymi były terasy rzeczne zbudowane z piasków średnio- i drobnoziarnistych. Przeprowadzone analizy pozwoliły na wykreślenie map waloryzacji, dla których punktem wyjścia była mapa geomorfologiczna obszaru. Waloryzację środowiska otoczenia grodziska w Rękoraju wykonano w celu wskazania obszarów, które były najkorzystniejsze dla gospodarki wczesnośredniowiecznej w warunkach „agrotechniki lekkiej”.

In the region of the Serteyka River, an extensive accumulative fan was studied. The main goal of the research is an attempt to reconstruct the palaeogeographic development of erosive cuts in Western Russia. The geological structure of the fan and its surroundings was recognized. The fan is built by deluvium sediments, which can be divided into: lower diluvium unit, middle diluvium unit and upper diluvium unit. The top of the fan is built by tillage diamicton. The fan was formed at the earliest from the 2nd half of the 17th century (during the Little Ice Age pessimum). Samples were taken for AMS, OSL, Pb 210 dating to determine the phases of fan's development. The AMS dating produced mixed results. This was due to the redeposition of the material. Using the OSL method, two samples were dated from the bottom of the clastic fan deposits. Dates from the Neolithic period were obtained, additionally in inversion. It was caused by inaccurate bleaching of the quartz grains. The top part of the fan was dated using the Pb 210 method. Slope sediments can be extremely difficult to dating. This may be due to the redeposition of the material, the presence of hiatuses and inaccurate bleaching of samples. The individual units of deluvium sediments differ in colour, structural and textural features.

No abstract

The article presents the results of recent archaeological and geomorphological research conducted on Middle to Late Neolithic site Serteya II in the Serteysky microregion of the Dnepr-Dvina region (NW Russia). The interaction of archaeological and multidisciplinary palaeoenvironmental research allowed for the reconstruction of the natural environment transformations and the natural conditions of the activity of the ancient communities in the lower Serteyka River valley, the left-bank tributary of the Western Dvina River. The terrain relief of the area was formed after the recession of the Weichselian (Valdai) Ice Sheet. The present day Serteyka River valley occupies a subglacial channel that was earlier occupied by a few lake basins of almost two generations. The water basins of the first generation existed within glacial crevasses and between blocks of dead ice, and second generation lakes developed after the melting of dead ice in the Late Valdai. Throughout the entire Holocene, the Serteyka River drained several lake basins as a result of headward river erosion. The Neolithic Serteya II site occupied the surface of a kame terrace and biogenic plain within the palaeolake basin. The pile-dwelling settlement functioned there in a period when palaeolakes existed and were affected by transgression and regression of the water table. The main phase of pile-dwelling development is dated to ca. 4200-3800 cal BP and existed for almost 140 years. It was part of a wider settlement structure in the period of domination of a hunter-gatherer economy and the beginning of agriculture.Zarys treści. Artykuł przedstawia wyniki ostatnich badań archeologicznych i geomorfologicznych środkowo-i późnoneolitycznego stanowisku Serteya II, zlokalizowanego w międzyrzeczu Dniepru i Dźwiny, w obrębie mikroregionu Sertejskiego (NW Rosja). Połączenie wyników badań archeologicznych i multidyscyplinarnych analiz paleośrodowiskowych pozwoliło na odtworzenie środowiska naturalnego i warunków przyrodniczych działalności dawnych społeczności w dolinie dolnej Sertejki, lewego dopływu Dźwiny. Rzeźba terenu została uformowana po ustąpieniu zlodowacenia wisły (wałdajskiego). Współczesna dolina wykorzystuje rynnę subglacjalną, w której wcześniej funkcjonowało kilka basenów jeziornych dwóch generacji. Zbiorniki pierwszej generacji rozwinęły się w szczelinach lodowych i w obniżeniach pomiędzy martwymi bryłami lądolodu. Jeziora drugiej generacji powstały po wytopieniu brył martwego lodu w późnym vistulianie. W trakcie holocenu rzeka Sertejka, w wyniku erozji wstecznej, zdrenowała kolejne jeziora. Osada neolityczna Serteya II zajmowała powierzchnię

No abstract