Hava kirliliği, küresel sağlığı tehdit eden önemli bir çevresel risk faktörü olduğundan canlılarda ölümcül olabilen solunum yolu ve diğer hastalıkların nedenleri arasındadır. Bu çalışmada Mardin ilinin 01.01.2010-31.12.2021 tarihleri arasındaki PM10 ve SO2 konsantrasyon düzeylerinin seviyeleri değerlendirilmiştir. Gerekli veriler Mardin ilinde bulunan T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na ait hava kalitesi ölçüm istasyonundan temin edilmiştir. PM10 ve SO2 ölçümlerinin 24 saatlik ortalamaları belirtilen tarihler için hesaplanmış, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve Türkiye ulusal sınır değerleri ile karşılaştırılmıştır. İstatistiksel analizlerde ANOVA ve çoklu karşılaştırma (TUKEY) testi kullanılmış ve anlamlılık düzeyi p

Öz Elektrokoagülasyon (EC), yüksek giderme etkinliği ile su ve atıksuların arıtımı açısından basit ve etkili bir yöntemdir. Bu yöntem, kimyasal oksijen ihtiyacı, bulanıklık, amonyak, renk ve katı madde gibi çeşitli kirleticilerin giderilmesinde potansiyele sahiptir. Elektrokoagülasyon yönteminin etkinliği elektrot türü, bağlantı tipi, akım yoğunluğu, işletme süresi ve pH gibi çeşitli faktörlere bağlıdır. Son yıllarda birçok araştırma özellikle çıkış atıksularındaki çevresel kısıtlamaların artması nedeniyle elektrokoagülasyonun kullanımına odaklanmıştır. Bu çalışmada EC yöntemi ile yapılan araştırmalar incelenerek EC proses performansını etkileyen faktörler belirlenmiştir (atıksu karakteristikleri, pH, iletkenlik, işletme değişkenleri, akım yoğunluğu ve arıtma süresi gibi). Çalışma, çeşitli su ve atıksulardaki kirleticilerin EC prosesi kullanılarak giderimleri açısından prosesi etkileyen faktörlerin tanımlanması, karşılaştırılması ve tartışılmasını amaçlamaktadır.

The objective of this study is to statistically examine the variation of PM10 values measured at three stations in the center of Sivas between the years 2016 and 2020. Hourly PM10 measurement values were taken from three different stations (İstasyon Kavşağı, Meteoroloji, and Başöğretmen AQMSs) in the city center. Then the mean values of the measurements obtained between 2016 and 2020 were compared according to the years and the stations, as well as with the limit values given in the Regulation on Air Quality Assessment and Management(RAQAM). Analyses of variance were conducted to determine any differences between PM10 levels and 24-h limit values of PM10 for Turkey and between PM10 values of stations over the years. Considering the 5-year mean values, the mean value of all PM10 concentrations measured in the city center was calculated as 56.36 µg/m 3 . No statistical difference was found between the PM10 values measured in 2017 and 2018 at the İstasyon Kavşağı AQMS, and the comparisons of PM10 between stations over the years showed no difference between the Meteoroloji AQMS and the Başöğretmen AQMS in 2019 and 2020. The Spearman’s rank-order correlation results of PM10 over the years among the stations in the city showed that the strongest relationship was a moderate one between the years 2019 and 2020 with regard to the İstasyon Kavşağı AQMS. Probable dust transports were examined for the days when PM10 was at its highest, and the conclusion was that desert dust coming from the continent of Africa (south) to the center of Sivas had been effective.

No abstract

Bu çalışma, Türkiye’de 2020 yılında en fazla hava kirliliğinin görüldüğü şehir olan Muş il merkezine ait bazı meteorolojik parametreler ile kükürt dioksit (SO2) ve çapı 10 mikrometreden küçük partikül madde (PM10) değeri arasındaki ilişkilerin istatistiksel olarak araştırılmasını amaçlamaktadır. Bu nedenle çalışmada, varyans analizi (ANOVA), korelasyon ve regresyon modellerinden yararlanılmıştır. Muş il merkezinde 2021’de ortalama PM10 değeri 90.21 µg m-3 ve SO2 değeri ise 9.04 µg m-3 olarak hesaplanmıştır. Yapılan istatistiksel analizlerin sonuçlarına göre; ortalama PM10 değerleri Ocak, Mart, Ekim ve Kasım ayları ile diğer aylar arasında bir fark olduğu, SO2 değerlerinde ise Ocak, Şubat, Mayıs, Temmuz, Kasım ve Aralık ile diğer aylar arasında %95 güven aralığında anlamlı farkların olduğu görülmektedir. Pearson korelasyon analizi sonuçlarına göre, PM10 seviyelerinin değişimlerinde basınç (pozitif), sıcaklık ve rüzgar hızı (negatif) ile SO2 parametresinde ise en etkili değişkenin sıcaklık (negatif) ve nem (pozitif) etkili olduğu belirlenmiştir. PM10 ve SO2’in tahmin edilebilmesi için meteorolojik değişkenlere göre regresyon modelleri oluşturulmuş ve modeller, PM10 parametresinin %23’ünü, SO2’nin ise ancak %54 oranında açıklanabilmektedir. Ayrıca Muş’ta hava kirliliği, sıcaklığın düşük olduğu zamanlarda PM10 ve SO2 değerlerinin yüksek düzeylerde olmasından dolayı öncelikle ısınmadan kaynaklı olduğu, PM10 ve SO2 seviyelerinin birbiriyle etkileşimi açısından korelasyon katsayısına bakıldığında yüksek bir ilişkiye (r=0.625) sahip olduğu sonucuna varılmaktadır.