Η παρούσα διδακτορική διατριβή επικεντρώνεται στη μελέτη του πεδίου βαρύτητας της Γης από γεωδαιτική και γεωφυσική άποψη και επιχειρεί να δώσει απαντήσεις σε ορισμένα σχετικά προβλήματα μέσω αριθμητικών εφαρμογών στην ευρύτερη περιοχή του ελληνικού χώρου. Η διατριβή έχει τρεις στόχους. Ο πρώτος στόχος είναι η δημιουργία μιας νέας, ενημερωμένης βάσης δεδομένων βαρύτητας, η οποία να καλύπτει την ευρύτερη περιοχή μελέτης, να εμπεριέχει δεδομένα από τις σύγχρονες δορυφορικές αποστολές αλτιμετρίας και βαρύτητας και να χαρακτηρίζεται από υψηλή ακρίβεια και χωρική ανάλυση. Η ανάγκη για τη δημιουργία αυτής της βάσης πηγάζει από το γεγονός πως οι διαθέσιμες έως σήμερα βάσεις για τον ελληνικό χώρο είτε καλύπτουν μέρος αυτού είτε δεν έχουν ενημερωθεί με πρόσφατα στοιχεία. Για τον σκοπό αυτό συγκεντρώθηκαν όλα τα διαθέσιμα δεδομένα βαρύτητας και αναπτύχθηκε σε ένα πρώτο στάδιο κατάλληλη μεθοδολογία και λογισμικό για την ομογενοποίηση, τον έλεγχο και την αξιολόγησή τους. Σε ένα δεύτερο στάδιο δημιουργήθηκε μια νέα βάση δεδομένων βαρύτητας για την Ελλάδα και την ευρύτερη περιοχή, τόσο σε επίπεδο σημειακών τιμών όσο και σε γεωγραφικό πλέγμα, η οποία και αποτελεί τη βάση για την επίτευξη των δύο επόμενων στόχων της παρούσας μελέτης. Δεύτερος στόχος της διατριβής είναι η γεωδαιτική προσέγγιση του πεδίου βαρύτητας μέσω του υπολογισμού της ισοδυναμικής επιφάνειας του γεωειδούς. Ο υπολογισμός ενός υψηλής και ενιαίας ακρίβειας και διακριτικής ικανότητας μοντέλου γεωειδούς για τον ελληνικό χώρο, καλύπτει ευρύ φάσμα εφαρμογών του συνόλου των γεωεπιστημών. Πρωτεύοντα ρόλο μεταξύ των εφαρμογών αυτών έχει η αξιοποίηση των απόλυτων ή σχετικών υψομέτρων του γεωειδούς σε εφαρμογές χωροστάθμησης με GPS/GNSS, ο καθορισμός επιφάνειας αναφοράς βαθών στη θάλασσα για εφαρμογές ωκεανογραφίας, ο εντοπισμός ανωμαλιών της λιθόσφαιρας μέσω των συσχετίσεων με διάφορα άλλα δυναμικά πεδία, κ.λπ. Στην παρούσα μελέτη υπολογίζεται μια νέα λύση για το γεωειδές στον ελληνικό χώρο, η οποία είναι η πιο πρόσφατη και ακριβέστερη περιφερειακή λύση έως και το χρόνο συγγραφής της. Στο πλαίσιο αυτό διερευνώνται οι δυνατότητες φασματικών και στοχαστικών μεθοδολογιών για βέλτιστους συνδυασμούς των ετερογενών δεδομένων και των σφαλμάτων τους. Τρίτο στόχο της διατριβής αποτελεί η γεωφυσική προσέγγιση του πεδίου βαρύτητας της Γης, όπου μελετάται ο ανώτερος φλοιός της Γης στον ελληνικό χώρο. Για πρώτη φορά υπολογίστηκε με ενιαίο τρόπο το πάχος του φλοιού της Γης για ολόκληρη την περιοχή μελέτης, τόσο στη θάλασσα όσο και στην ξηρά, από αντιστροφή δεδομένων βαρύτητας, που προέρχονται από τη νέα βάση δεδομένων βαρύτητας. Επίσης για πρώτη φορά εντοπίστηκαν γεωτεκτονικά χαρακτηριστικά μέσω του νέου μοντέλου βαρύτητας για την περιοχή μελέτης, που οφείλονται κατά κύριο λόγο στην υψηλή ανάλυση της νέας βάσης και εκτιμάται ότι θα αποτελέσουν ένα αξιόλογο υπόβαθρο για μελλοντικές γεωφυσικές και γεωδαιτικές μελέτες στη χώρα μας. Στο πλαίσιο του ίδιου στόχου μελετήθηκε η συσχέτιση δυναμικών πεδίων που προσδιορίστηκαν και πυκνοτήτων των στρωμάτων της ανώτερης λιθόσφαιρας μέσω του νέου μοντέλου γεωειδούς. Το σύνολο των ανωτέρω εφαρμογών βοηθούν στην πληρέστερη κατανόηση των συσχετίσεων που υπάρχουν μεταξύ των διαφορετικών δομών στο εσωτερικό της Γης και των δυναμικών μεγεθών που σχετίζονται με το μετρούμενο πεδίο βαρύτητας.

No abstract

Η παρούσα διατριβή αποτελείται από τρία δοκίμια (εμπειρικές εργασίες) τα οποία επικεντρώνονται στην διερεύνηση της μετάδοσης των τιμών μεταξύ χωρικά και ποιοτικά διαφοροποιημένων αγορών γεωργικών προϊόντων και τροφίμων. Στο πρώτο δοκίμιο, διερευνάται η υπόθεση της ολοκλήρωσης μεταξύ τεσσάρων διαφορετικών ποικιλιών καφέ. Συγκεκριμένα, εξετάζονται η ένταση και ο τρόπος μετάδοσης τιμών μεταξύ των ποικιλιών Colombian Milds, Other Milds, Brazilian Naturals και Robusta, χρησιμοποιώντας μηνιαία στοιχεία για τη χρονική περίοδο 1990-2016 και το στατιστικό εργαλείο της σύζευξης (στην παραμετρική του μορφή). Το βασικό συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι οι αγορές των ποικιλιών Arabica (Colombian Milds, Other Milds και Brazilian Naturals) συμπεριφέρονται ως μια κοινή αγορά καφέ, καθώς οι τιμές τους παρουσιάζουν υψηλή εξάρτηση και συμμετρία μεταξύ των θετικών και αρνητικών μεταβολών. Αντίθετα, οι αγορές των ποικιλιών Arabica με την αντίστοιχη ποικιλία Robusta δεν μπορούν να θεωρηθούν ως μια κοινή αγορά, καθώς οι τιμές τους παρουσιάζουν χαμηλότερες εξαρτήσεις και ασύμμετρες μεταδόσεις στις ακραίες μεταβολές των τιμών. Στο δεύτερο δοκίμιο, εξετάζεται η υπόθεση της ολοκλήρωσης της διεθνούς αγοράς αποκορυφωμένου γάλακτος σε σκόνη, λαμβάνοντας υπόψη διαφορετικούς χρονικούς ορίζοντες. Αρχικά, οι αντίστοιχες μηνιαίες τιμές της περιόδου 2001-2016 για τις αγορές της Ωκεανίας, της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής (ΗΠΑ), αποσυντίθενται σε διαφορετικά επίπεδα χρονικών κλιμάκων με τη βοήθεια των συναρτήσεων κυματιδίων. Στη συνέχεια, διερευνάται ανά χρονική κλίμακα και στο σύνολο του δείγματος η ένταση και ο τρόπος μετάδοσης των τιμών με τη βοήθεια μη-παραμετρικών συζεύξεων. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι οι αγορές της Ωκεανίας και της ΕΕ είναι πιο ολοκληρωμένες σε σχέση με τις αγορές της Ωκεανίας και των ΗΠΑ, και της ΕΕ και των ΗΠΑ. Επίσης, φαίνεται ότι η εξάρτηση αυξάνεται στον μακροχρόνιο ορίζοντα, και ότι η εξάρτηση στις μεγάλες θετικές μεταβολές των τιμών είναι ισχυρότερη σε σχέση με τις αντίστοιχες αρνητικές. Τέλος, οι μεταβολές τιμών διαφορετικού μεγέθους (αλλά ίδιου πρόσημου) είναι πιθανό να μεταδοθούν μεταξύ των αγορών της ΕΕ και της Ωκεανία με διαφορετική ένταση, στηρίζοντας την παρουσία ζωνών αδράνειας γύρω από τις μικρές μεταβολές των τιμών. Στο τρίτο δοκίμιο, εξετάζεται η υπόθεση της ολοκλήρωσης των αγορών χοιρινού κρέατος της ΕΕ. Συγκεκριμένα, χρησιμοποιώντας μηνιαία στοιχεία για την περίοδο 1995-2017, διερευνάται με τη χρήση εννοιών της θεωρίας των γράφων ο βαθμός ολοκλήρωσης και η ταξινόμηση των 15 παλαιότερων κρατών-μελών της ΕΕ. Τα αποτελέσματα υποστηρίζουν ότι ο βαθμός συσχέτισης των τιμών εξαρτάται από τη φυσική απόσταση των εθνικών αγορών. Αυτό δημιουργεί ομάδες μεταξύ των αγορών σύμφωνα με τα διαφορετικά γεωγραφικά χαρακτηριστικά της Ευρώπης. Όμως, η ταξινόμηση/ιεραρχία των αγορών δεν φαίνεται να είναι σταθερή στον χρόνο. Επιπρόσθετα, οι κυρίαρχες χώρες στην παραγωγή και στο εμπόριο εντός της ΕΕ τείνουν να είναι πιο σημαντικές στη διαδικασία διαμόρφωσης των τιμών. Τέλος, αν και οι σχέσεις τιμών γίνονται ισχυρότερες, η πολυπλοκότητα του συστήματος των αγορών δείχνει να αυξάνεται.