Σκοπός: Η ποσοτικοποίηση του όγκου του κόγχου αλλά και των περιεχόμενων δομών του κόγχου είναι ένα απαραίτητο εργαλείο, για την διαχείριση πολλών παθολογικών καταστάσεων που επηρεάζουν την περιοχή. Στη παρούσα εργασία εξετάζονται οι μέθοδοι μέσω των οποίων μπορούν να πραγματοποιηθούν έγκυρες μετρήσεις στον οφθαλμικό κόγχο και στις εσωτερικές δομές του. Στη συνέχεια γίνεται κλινική συνεκτίμηση των ποσοτικών αποτελεσμάτων σε ασθενείς που εμφανίζουν συμπτωματολογία λόγω μορφολογικών αλλαγών στο κόγχο. Μέθοδοι: Μελετήθηκαν χειροκίνητες, ημι-αυτοματοποιημένες αλλά και πλήρως αυτοματοποιημένες μέθοδοι ως προς την αξιοπιστία και την επαναληψιμότητα τους για τη ποσοτικοποίηση του όγκου του κόγχου, του οφθαλμικού βολβού, των εξοφθάλμιων μυών και του οπτικού νεύρου. Οι μέθοδοι εφαρμόστηκαν σε ακολουθίες από υπολογιστική τομογραφία και απεικόνιση μαγνητικού συντονισμού. Στη συνέχεια οι μετρήσεις πραγματοποιήθηκαν σε ασθενείς με υψηλή μυωπία αλλά και υπερμετρωπία στους οποίους παρατηρείται διαταραχή στη θέση του βολβού εντός του κόγχου όπως επίσης και στο μετρούμενο ζωτικό χώρο του κόγχου. Τέλος, πραγματοποιήθηκαν μετρήσεις σε ασθενείς με θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια με έμφαση στην ογκομέτρηση των διογκωμένων εξοφθάλμιων μυών. Αποτελέσματα: Οι μέθοδοι της πλανιμετρίας και της στερεολογίας ήταν αυτές που επιλέχθηκαν για την περαιτέρω ανάλυση ως προς την αξιοπιστία των μετρήσεων. Θεσπίστηκαν αλγόριθμοι προσέγγισης για την ποσοτικοποίηση του όγκου του κόγχου και των δομών του. Οι μέθοδοι εφαρμόστηκαν με επιτυχία τόσο σε ζωικά μοντέλα όσο και σε ανθρώπους. Στο κλινικό μέρος της εργασίας, ποσοτικοποιήθηκε ο ζωτικός χώρος του κόγχου σε ασθενείς με υψηλή μυωπία και πραγματοποιήθηκαν συσχετίσεις με μετρήσεις του αξονικού μήκους του βολβού και ανθρωπομετρικών στοιχείων όπως η σωματοδομή και η περίμετρος κεφαλής. Σε ασθενείς προσβεβλημένους από θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια πραγματοποιήθηκε τρισδιάστατη ογκομέτρηση των μυών και συγκρίθηκε με την δισδιάστατη απεικόνιση των εξοφθάλμιων μυών για την εκτίμηση της βαρύτητας της νόσου. Συμπεράσματα: Ο οφθαλμικός κόγχος επηρεάζεται φλεγμονώδεις παθήσεις, όγκους, συγγενείς δυσπλασίες και κατάγματα των τοιχωμάτων του. Αλλαγές στον όγκο της κογχικής κοιλότητας θα διαταράξουν την αρμονική σχέση μεταξύ των δομών και θα οδηγήσουν σε συμπτωματολογία όπως εξόφθαλμος, ενόφθαλμος και διπλωπία. Η ακριβής ογκομέτρηση της κογχικής κοιλότητας είναι ύψιστης σημασίας για την χειρουργική του κόγχου, ώστε να οριοθετηθούν περιοχές ασφαλούς προσπέλασης προεγχειρητικά με ελαχιστοποίηση του κινδύνου τραυματισμού. Στην σημερινή κλινική πρακτική, πολλές φορές η αξία της ογκομέτρησης υποτιμάται, ενώ λόγω των χρονοβόρων διαδικασιών συχνά υποκαθίσταται από υποκειμενικές και συχνά ανακριβείς προσεγγίσεις. Με τους αλγόριθμους προσέγγισης και την συστηματική μεθοδολογία που παρουσιάστηκε επιτυγχάνονται ικανοποιητικά αποτελέσματα με παράλληλη ελαχιστοποίηση του χρόνου μέτρησης.