Η παρούσα διδακτορική διατριβή εστιάζει στα ζητήματα διαστρωμάτωσης της ιδιοκτησίας σε πολλαπλά επίπεδα, είτε με τη μορφή επικαλυπτόμενων, αυτοτελών ιδιοκτησιακών αντικειμένων, είτε με τη μορφή περιορισμών από διατάξεις του Δημοσίου Δικαίου, οι οποίοι επιβάλλονται στον τρισδιάστατο χώρο. Παράλληλα, εστιάζει στα νομικά εργαλεία τα οποία χρησιμοποιούνται για να επιτευχθεί ο διαχωρισμός της γης σε επιμέρους «όγκους» ιδιοκτησίας, στους περιορισμούς που προκύπτουν κατά την διαδικασία αυτή, καθώς και στις απαιτούμενες παρεμβάσεις στο νομικό πλαίσιο περί την έγγεια ιδιοκτησία, ώστε να υποστηριχθεί η θεσμοθέτηση και η λειτουργία «στρωματοποιημένων» ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων και τρισδιάστατων ιδιοκτησιακών οντοτήτων. Στο πεδίο της ακίνητης περιουσίας, η ιδιοκτησία χαρακτηρίζεται από τη νομική και την χωρική της συνιστώσα. Η πρώτη αφορά στην εξουσίαση του ακινήτου, δηλαδή στις δυνατότητες που έχει ο δικαιούχος για χρήση, κάρπωση και διάθεση ενός ακινήτου. Η δεύτερη συνιστώσα αφορά στον προσδιορισμό και την οριοθέτηση του χώρου εντός του οποίου μπορούν να ασκηθούν οι δυνάμεις που απορρέουν από τη νομική συνιστώσα. Προκειμένου να εξασφαλιστεί το κοινωνικό συμφέρον και να εκφραστεί η κοινωνική λειτουργία της ιδιοκτησίας, επιβάλλονται στην έγγεια ιδιοκτησία περιορισμοί, τόσο ως προς τη χωρική διάσταση, όσο και ως προς το περιεχόμενο του τρόπου εξουσίασής της, δημιουργώντας έτσι «όγκους» ιδιοκτησίας. Αυτό, ερχεται σε αντίθεση με την παραδοσιακή αντίληψη του δικαιώματος της κυριότητας, όπως αυτή διατυπώνεται μέσω των αρχών του βυζαντινορωμαϊκού δικαίου, βάσει της οποίας η έγγεια ιδιοκτησία περιλαμβάνει το σύνολο της αέριας στήλης πάνω της, το έδαφος κάτω από αυτή, καθώς και το σύνολο των επικειμένων της. Η αντίληψη αυτή αποτελεί ατομικιστική προσέγγιση, και η αναγνώριση της κοινωνικής διάστασης της ιδιοκτησίας ξεκίνησε με την «περικοπή» από το έυρος της ιδιοκτησίας του χώρου που χρησιμοποιείται για μεταλλευτική δραστηριότητα, καθώς και για την διέλευση των εναερίων μέσων. Στο πλαίσιο της κοινωνικής λειτουργίας της ιδιοκτησίας, εισήχθησαν εμπράγματα δικαιώματα τα οποία περιορίζουν τον άμεσο και απόλυτο χαρακτήρα της κυριότητας (περιορισμένα εμπράγματα δικαιώματα), παραχωρώντας συγκεκριμένες εξουσίες προς τρίτους. Παρ’ όλα αυτά, τα χρησιμοποιούμενα νομικά εργαλεία, για παράδειγμα οι δουλείες, τς συστήματα διαιρεμένης ιδιοκτησίας, τα δικαιώματα επιφανείας και εμφύτευσης, και τα ειδικά ιδιοκτησιακά δικαιώματα, αντιμετωπίζουν περιορισμούς όταν καλούνται να χρησιμοποιηθούν σε περίπλοκες περιπτώσεις επικαλυπτόμενων ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων σε σύνθετες υπόγειες ή υπέργειες κατασκευές, καθώς και στην επιβολή περιορισμών Δημοσίου Δικαίου (για παράδειγμα διατάξεις για την προστασία του περιβάλλοντος). Καταδεικνύεται λοιπόν η ανάγκη ενίσχυσης της νομοθεσίας που ρυθμίζει τόσο τα ζητήματα της έγγειας ιδιοκτησίας, όσο και της κτηματολογικής καταγραφής των δικαιωμάτων αυτών, ώστε να υποστηριχθεί ο διαχωρισμός της ιδιοκτησίας σε διακριτούς, τρισδιάστατους όγκους, αλλά και η επιβολή τρισδιάστατων ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων. Το περιεχόμενο της διατριβής αυτής διαρθρώνεται σε οκτώ κεφάλαια. Αρχικά, εντοπίζονται οι περιπτώσεις για τις οποίες απαιτείται «στρωματοποίηση» των ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων, καθώς και τα νομικά εργαλεία τα οποία αξιοποιούνται από τις διάφορες δικαιοδοσίες διεθνώς για τον σκοπό αυτό. Ακολουθεί αναγνώριση και ανάλυση των νομικών ζητημάτων που ανακύπτουν ως προς την δημιουργία τρισδιάστατων ιδιοκτησιακών οντοτήτων, και σύγκριση των διαφορετικών προσεγγίσεων που ακολουθούνται σε κάθε δικαιοδοσία, ώστε να αξιολογηθούν οι υπάρχουσες προσεγγίσεις και να εντοπιστούν πιθανές τροποποιήσεις στη νομοθεσία, οι οποίες να αντιμετωπίζουν τους περιορισμούς που ανακύπτουν.
scite is a Brooklyn-based organization that helps researchers better discover and understand research articles through Smart Citations–citations that display the context of the citation and describe whether the article provides supporting or contrasting evidence. scite is used by students and researchers from around the world and is funded in part by the National Science Foundation and the National Institute on Drug Abuse of the National Institutes of Health.
customersupport@researchsolutions.com
10624 S. Eastern Ave., Ste. A-614
Henderson, NV 89052, USA
This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.
Copyright © 2025 scite LLC. All rights reserved.
Made with 💙 for researchers
Part of the Research Solutions Family.