Te ea ac ch he er r D De ev ve el lo op pm me en nt t a an nd d E Em mo ot ti io on ns s: : A An n I IC CT T--b ba as se ed d r re ef fl le ec ct ti iv ve e/ /c co ol ll la ab bo or ra at ti iv ve e a ap pp pr ro oa ac ch h Evangelia Karagianni A thesis submitted for the degree of Doctor of Philosophy F Fa ac cu ul lt ty y o of f E En ng gl li is sh h L La an ng gu ua ag ge e a an nd d L Li it te er ra at tu ur re e, , D De ep pa ar rt tm me en nt t o of f L La an ng gu ua ag ge e a an nd d L Li in ng gu ui is st ti ic cs s S Sc ch ho oo ol l o of f P Ph hi il lo os so op ph hy y, , N Na at ti io on na al l a an nd d K Ka ap po od di is st tr ri ia an n U Un ni iv ve er rs si it ty y o of f A At th he en ns s, , G Gr re ee ec ce e

Οι μετακινήσεις μεγάλων πληθυσμιακών ομάδων στις δυτικές, κυρίως, χώρες κατά τις τελευταίες δεκαετίες, επέφεραν σημαντικές αλλαγές στη σύνθεση του πληθυσμού τους. Οι αλλαγές αυτές άγγιξαν και τον χώρο της εκπαίδευσης με αποτέλεσμα ο μαθητικός πληθυσμός να παρουσιάζει μία πολιτισμική ποικιλία, που συχνά κλονίζει αντιλήψεις βασισμένες στην ομοιογενή εθνικά και πολιτισμικά σύνθεση του πληθυσμού σε πολλές χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα. Η νέα αυτή πραγματικότητα κατέστησε επιτακτική την ανάγκη διαχείρισης της πολιτισμικής ετερότητας, σε διεθνές αλλά και εθνικό επίπεδο. Ως εκ τούτου, αρχικά, επιχειρήθηκε η διερεύνηση των απόψεων των εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης αναφορικά με τη διαχείριση της πολιτισμικής ετερότητας και στη συνέχεια αξιολογήθηκε η εν λόγω διαχείριση. Πραγματοποιήθηκε ποσοτική έρευνα σε 207 εκπαιδευτικούς πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης του νομού Αττικής κατά τους μήνες Φεβρουάριο-Μάρτιο 2017. Προέκυψαν σημαντικά ευρήματα όπως: ότι οι εκπαιδευτικοί του δείγματος δεν ακολουθούν στην πολυπολιτισμική τάξη, ως στρατηγική, την εξατομικευμένη διδασκαλία και  δεν χρησιμοποιούν στοιχεία από τον πολιτισμό των αλλοδαπών/μεταναστών/προσφύγων μαθητών. Επιπλέον δεν δημιουργούν το κατάλληλο διδακτικό υλικό για τους συγκεκριμένους μαθητές.

Τον Μάιο του 2020 ανακοινώθηκε η διάθεση του Ανοικτού Διαδικτυακού Μαθήματος «Επιμόρφωση εκπαιδευτικών στη μεθοδολογία της εκπαίδευσης από απόσταση». Το μάθημα είναι μια πρωτοβουλία του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων και υλοποιήθηκε με τη συνεργασία του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) και του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου (ΕΑΠ). Εστιάζεται στην επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στη μεθοδολογία της σχολικής εκπαίδευσης από απόσταση και είναι ανοικτό και διαθέσιμο προς κάθε ενδιαφερόμενο. Το υλικό αναπτύχθηκε με εθελοντική προσφορά των συντελεστών, στο καθεστώς των συνθηκών που προκλήθηκαν από την πανδημία του κορονοϊού COVID-19. Σκοπός του Ανοικτού Διαδικτυακού Μαθήματος είναι να εξοικειωθούν οι εκπαιδευτικοί με τη μεθοδολογία της εξ αποστάσεως σχολικής εκπαίδευσης με έμφαση στον παιδαγωγικό σχεδιασμό, προκειμένου να διαμορφωθεί μια κοινή αντίληψη για το ζήτημα. Στην παρούσα εργασία αναλύονται οι επιλογές που έγιναν από την ομάδα σχεδιασμού και συγγραφής που καθόρισαν τη φυσιογνωμία του Ανοικτού Διαδικτυακού Μαθήματος. Οι επιλογές αυτές αφορούν το περιεχόμενο, τη δομή, τον τρόπο παρουσίασης της πληροφορίας, τα εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν και τους περιορισμούς στο υπάρχον πλαίσιο εργασίας.

Ο ανθρώπινος παράγοντας μέσα στη σχολική μονάδα αποτελεί επικερδή επένδυση, η οποία μακροχρόνια αποδίδει στη σχολική μονάδα ή στην ολότητα του εκπαιδευτικού συστήματος. Βέβαια, στη χώρα μας η εκπαιδευτική μονάδα είναι ο τελικός αποδέκτης των αποφάσεων της εκπαιδευτικής πολιτικής, καθώς το εκπαιδευτικό μας σύστημα είναι συγκεντρωτικό. Τα διοικητικά στελέχη και οι εκπαιδευτικοί είναι οι εφαρμοστές των αποφάσεων του ΥΠ.Π.Ε.Θ.. Γεγονός που οδηγεί συχνά τους εκπαιδευτικούς να νιώθουν εργασιακό στρες σύμφωνα με διεθνείς και ελληνικές έρευνες. Η παρούσα εργασία σκοπεύει να διερευνήσει το οργανωτικό-διοικητικό πλαίσιο του εκπαιδευτικού μας συστήματος, ως παράγοντα στρες. Για αυτό τον λόγο πραγματοποιήθηκε ποσοτική έρευνα (με ερωτηματολόγιο σε 1.988 εκπαιδευτικούς πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης) κατά το χρονικό διάστημα Νοεμβρίου 2015-Ιανουαρίου 2016. Διανεμήθηκε το ερωτηματολόγιο Πηγών Συναισθηματικής Έντασης, που πρωτοχρησιμοποιήθηκε στη χώρα μας από τη Μούζουρα το 2005.Τα ευρήματα φανερώνουν την ύπαρξη στρες,  αναφορικά με το οργανωτικό-διοικητικό πλαίσιο του εκπαιδευτικού μας συστήματος, ως παράγοντα στρες.

Η αυτοαξιολόγηση της σχολικής μονάδας αποτελεί καινοτόμο εγχείρημα καθώς ορίζεται ως συστηματική και αυτόβουλη διαδικασία της σχολικής μονάδας. Το εγχείρημα αυτό βασίζεται στην αναγνώριση της "αυτονομίας" των σχολείων και την ενίσχυση ως ένα βαθμό της ελευθερίας των εκπαιδευτικών προκειμένου να υλοποιήσουν το εκπαιδευτικό και παιδαγωγικό έργο τους. Η εν λόγω διαδικασία συνδέεται με πολλούς παράγοντες (μέσα και πόροι, οργανωτικές και διοικητικές δομές, εκπαιδευτικές διαδικασίες κ.ά.). Αφορά την εκάστοτε σχολική μονάδα και προσαρμόζεται στις ιδιαιτερότητές της, χωρίς να έχει συγκριτικό χαρακτήρα μεταξύ των διαφορετικών σχολικών μονάδων. H παρούσα εργασία έχει ως σκοπό της να παρουσιάσει μία περίπτωση (παράδειγμα) από μία σχολική μονάδα στην οποία εφαρμόσθηκε η διαδικασία της αυτοαξιολόγησης κατά το σχολικό έτος 2014-15. Στο συγκεκριμένο παράδειγμα παρουσιάζεται η σχολική πραγματικότητα μέσα από τρία επίπεδα ανάλυσης: τομείς, δείκτες και κριτήρια ανά δείκτη του εκπαιδευτικού έργου.   Από τη Γενική Εκτίμηση της εικόνας του σχολείου προέκυψαν ποσοτικά και ποιοτικά τεκμήρια, καθώς και δείκτες με θετική έμφαση (π.χ. συντονισμός σχολικής ζωής, ανάπτυξη καινοτόμων παρεμβάσεων κ.ά.) και δείκτες με αρνητική έμφαση (π.χ. υλικοτεχνική υποδομή του σχολείου κ.ά.).Μέσα από την αυτοαξιολόγηση της συγκεκριμένης σχολικής μονάδας τονίσθηκαν τα πλεονεκτήματα (π.χ. βελτίωση του σχολικού κλίματος κ.ά.) και τα μειονεκτήματα (π.χ. γραφειοκρατικές διαδικασίες κ.ά.) που παρατηρήθηκαν.