Μία κατηγορία μαθητών για την οποία τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αυξημένο ερευνητικό ενδιαφέρον αποτελούν τα χαρισματικά παιδιά με Δείκτη Νοημοσύνης 160+ τα οποία συνήθως αποκαλούνται χαρισματικά παιδιά πολύ υψηλού επιπέδου ή εξαιρετικά χαρισματικά παιδιά. Στην καθημερινότητα οι άνθρωποι τείνουν να χαρακτηρίζουν αυτά τα παιδιά ως «παιδιά-θαύματα» ή ιδιοφυΐες και ανάμεσα στα ποικίλα χαρακτηριστικά που διαθέτουν τα εξαιρετικά χαρισματικά παιδιά είναι η πρώιμη ανάπτυξη του λόγου και της ανάγνωσης, τα υψηλά επίπεδα ενέργειας και η ωριμότητα του χιούμορ τους. Η πρώιμη ανάπτυξη σε αυτούς τους τομείς έχει θετικά αποτελέσματα στη γνωστική και κοινωνικοσυναισθηματική ανάπτυξη αυτών των παιδιών, ωστόσο,  ειδικά στον τομέα της κοινωνικής ανάπτυξης, τα εξαιρετικά χαρισματικά παιδιά αντιμετωπίζουν αρκετές δυσκολίες σε σχέση με τα χαρισματικά παιδιά μέσου επιπέδου, όπως προβλήματα κοινωνικής απομόνωσης. Επιπρόσθετα, ένα μεγάλο ποσοστό αυτών των παιδιών δεν εντοπίζεται έγκαιρα ή μπορεί και να μην εντοπιστεί καθόλου. Γι’ αυτό και απαιτείται ειδική μέριμνα και εξειδικευμένες εκπαιδευτικές παρεμβάσεις για τη συγκεκριμένη ομάδα μαθητών, όπως η συμβουλευτική, τα καλοκαιρινά προγράμματα, ο εμπλουτισμός της ύλης, η κατ’ οίκον διδασκαλία και η επιτάχυνση, παρεμβάσεις οι οποίες θα πρέπει να αποτελέσουν προτεραιότητα για την εκπαίδευση ώστε τα εξαιρετικά χαρισματικά παιδιά να μπορέσουν να καινοτομήσουν, να δημιουργήσουν από το μηδέν και να αξιοποιήσουν στο μέγιστο το εγγενές δυναμικό τους.

Μία πληθυσμιακή ομάδα η οποία γίνεται αποδέκτης πολλών στερεοτυπικών αντιλήψεων από συνομηλίκους, εκπαιδευτικούς και γονείς είναι οι χαρισματικοί και ταλαντούχοι μαθητές, των οποίων η διαφορετικότητα φαίνεται να τους δημιουργεί αρκετά προσκόμματα στην ανάπτυξη υγιών κοινωνικών σχέσεων. Πολλές ερμηνείες έχουν δοθεί με βάση τα ερευνητικά δεδομένα για ποιο λόγο προκύπτει αυτό ως πρόβλημα και πολλές συνηγορούν στην άποψη ότι οφείλεται στο στίγμα της χαρισματικότητας και τα απορρέοντα στερεότυπα, τα οποία, με τη σειρά τους, συνδέονται με την αυτο-αντίληψη των χαρισματικών παιδιών, αφού τα χαρισματικά παιδιά αναπτύσσουν την αίσθηση του εαυτού μέσα από την κοινωνική αλληλεπίδραση με τους συνομηλίκους τους. Πολλοί από τους χαρισματικούς μαθητές επιλέγουν να κάνουν χρήση ποικίλων στρατηγικών διαχείρισης των κοινωνικών αλληλεπιδράσεων με τους συνομηλίκους τους ρυθμίζοντας τις πληροφορίες που τους αφορούν. Με βάση το «φάσμα ορατότητας» κάποια χαρισματικά και ταλαντούχα παιδιά επιδιώκουν η χαρισματικότητά τους να είναι πλήρως ορατή και άλλα επιλέγουν να την αποκρύψουν. Η ρύθμιση του εύρους της επιθυμητής ορατότητάς θέτει και τα όρια των κοινωνικών τους συναναστροφών adlibitum. Ωστόσο, ο πόθος των χαρισματικών παιδιών παραμένει διακαής, κι αυτός είναι η συναναστροφή με τους συνομηλίκους, μέσα από την οποία δύνανται να καλυφθούν πολλές κοινωνικές και συναισθηματικές τους ανάγκες, οι οποίες, εξαιτίας της ασύγχρονής τους ανάπτυξης, παραμένουν ανικανοποίητες.

efmitsop@yahoo.gr ΠερίληψηΟι περισσότεροι από τους ερευνητές οι οποίοι ασχολούνται με τα χαρισματικά παιδιά προσδίδουν μεγαλύτερη έμφαση σε ζητήματα ευφυΐας και δημιουργικότητας και μικρότερη σε ζητήματα που αφορούν στους στρατηγικές που τα παιδιά αυτά χρησιμοποιούν για να προσαρμοστούν στο κλίμα της σχολικής τάξης. Μία από αυτές τις στρατηγικές είναι και η αίσθηση του χιούμορ. Έχει παρατηρηθεί πολλές φορές ότι, ενώ αυτό το χιούμορ δείχνει υψηλές γνωστικές λειτουργίες, δύναται να καταστεί ενοχλητικό και να προκαλέσει τη δυσαρέσκεια μαθητών και εκπαιδευτικών. Ο χαρισματικός μαθητής ο οποίος χρησιμοποιεί το χιούμορ του για να προσποιηθεί τον «εξυπνάκια» είναι πιθανό να το κάνει για πολλούς λόγους, όπως η ανία, το στρες και η προσπάθειά του να γίνει αγαπητός στους άλλους. Κι όμως, αυτά τα παιδιά δεν εκλαμβάνουν τη ζωή ως αστεία, αντίθετα αντιμετωπίζουν με ωριμότητα κάθε περιστατικό που προκύπτει στη ζωή τους. Ωστόσο, συνιστά μια καλή αφορμή για προβληματισμό το γεγονός ότι οι χαρισματικοί μαθητές κάνουν χρήση του χιούμορ τους ανάλογα με την κατάσταση και τον ακροατή διαφοροποιώντας το συχνά προκειμένου να γίνουν αρεστοί στους συνομηλίκους τους.Λέξεις-κλειδιά: χαρισματικοί μαθητές, αίσθηση του χιούμορ, ψυχική ανθεκτικότητα