Σύμφωνα με την UNESCO, τους τελευταίους 2 μήνες πάνω από 1.3 δισεκατομμύρια μαθητών/τριών δεν έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες εκπαίδευσης λόγω των περιοριστικών μέτρων που εκατοντάδες κράτη έχουν αποφασίσει. Η τεχνολογία μπορεί να βελτιώσει την πρόσβαση και την ποιότητα της εκπαίδευσης και να προσφέρει ευελιξία σε μαθητές και εκπαιδευτικούς, δίχως χωροχρονικούς περιορισμούς. Η εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση αποτελεί ένα πεδίο που καθώς μπορεί να μετατραπεί σε μια διαδραστική εμπειρία μάθησης, μπορεί να καλύψει κάποια από τα μαθησιακά κενά που δημιούργησε το κλείσιμο των σχολείων. Η διακοπή της πρόσβασης των μαθητών όλων των βαθμίδων στις εκπαιδευτικές δομές δημιούργησε σύνθετα προβλήματα πρωτοφανούς κλίμακας, τα οποία εξακολουθούν να δοκιμάζουν τις αντοχές κάθε εκπαιδευτικού συστήματος. Σημαντική πτυχή των προβλημάτων αυτών αποτελεί η αναστολή πολλών περιβαλλοντικών προγραμμάτων και δράσεων. Στο πλαίσιο του παραπάνω προβληματισμού, οι Έλληνες εκπαιδευτικοί κλήθηκαν τους τελευταίους μήνες να αξιοποιήσουν τα εργαλεία της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης για να επικοινωνήσουν και να αλληλοεπιδράσουν με τους μαθητές τους, οργανώνοντας σύγχρονες και ασύγχρονες εξ αποστάσεως εκπαιδευτικές δράσεις. Στο παρόν άρθρο περιγράφονται μια σειρά από εκπαιδευτικές δράσεις περιβαλλοντικής εκπαίδευσης που προτάθηκαν στους εκπαιδευτικούς από τον συγγραφέα του άρθρου, υπεύθυνο σχολικών δραστηριοτήτων. Οι δράσεις αξιοποιούν ψηφιακά εργαλεία και το διαδίκτυο και χρησιμοποιούν ποικίλα και ελκυστικά εργαλεία με σκοπό να καλλιεργήσουν την κριτική σκέψη των μαθητών και τη δημιουργική τους έκφραση, αναπτύσσοντας παράλληλα τον ψηφιακό τους αλφαβητισμό και καλλιεργώντας την περιβαλλοντική τους ευαισθητοποίηση.

Σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν να αξιολογήσει την επίδραση ενός προγράμματος ταινιών μικρού μήκους στις στάσεις μαθητών/τριων οι οποίοι φοιτούν στις δύο τελευταίες τάξεις (Ε΄ και Στ΄Δημοτικού) της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης προς τους/τις μαθητές/τριες με Αναπηρία ή Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες (ΕΕΑ), ως προς το θέμα της ενσωμάτωσής τους στο σχολικό περιβάλλον. Στην έρευνα συμμετείχαν 597 μαθητές/τριες οι οποίοι χωρίστηκαν σε δύο ομάδες, την ομάδα ελέγχου (OE) και την ομάδα παρέμβασης (OΠ). Η ομάδα παρέμβασης χωρίστηκε σε τρεις υποομάδες: α) μαθητές που είδαν ταινίες με θέμα την αναπηρία (Ο.Π.1), β) μαθητές που είδαν τις ίδιες ταινίες και συζήτησαν γι’ αυτές (Ο.Π.2) και γ) μαθητές που δημιούργησαν ταινία μικρού μήκους με θέμα την αναπηρία (Ο.Π.3). Στις δύο πρώτες υποομάδες προβλήθηκαν εφτά ταινίες μικρού μήκους. Οι εν λόγω ταινίες διακρίθηκαν ή και βραβεύτηκαν στον Διεθνή Διαγωνισμό Ταινιών Μικρού Μήκους που υλοποιείται τα τελευταία οκτώ χρόνια με την έγκριση του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων από τη Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Σερρών, το Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους της Δράμας, το Τμήμα Εκπαιδευτικής Ραδιοτηλεόρασης του ΥΠ.Π.Ε.Θ., τη Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης και Επικοινωνίας, την Πρεσβεία της Κύπρου στην Ελλάδα και τη Δημόσια Τηλεόραση. Οι ταινίες αυτές επιλέχθηκαν από επιτροπή αξιολόγησης που συγκρότησαν οι παραπάνω φορείς, με σκοπό να προτείνουν κινηματογραφικές δημιουργίες που είναι κατάλληλες για παιδαγωγική αξιοποίηση και οι οποίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αξιολόγηση της επίδρασης του κινηματογράφου στις στάσεις των θεατών μαθητών. Μετά το τέλος της προβολής των ταινιών που παρακολούθησαν όλοι οι μαθητές/τριες, συμπληρώθηκαν τρία ερωτηματολόγια με τα οποία αξιολογήθηκαν οι στάσεις των μαθητών/τριων χωρίς Αναπηρία ως προς την ενσωμάτωση των μαθητών/τριων με Αναπηρία ή (ΕΕΑ) σε τρεις διαφορετικές χρονικές περιόδους: πριν, κατά την διάρκεια και στο τέλος της παρέμβασης μετά από δύο μήνες. Τα ερωτηματολόγια που χρησιμοποιήθηκαν ήταν: α) μια κλίμακα δημογραφικών χαρακτηριστικών β) τον παράγοντα γενικής στάσης που αποτελούνταν από εννέα ερωτήσεις προερχόμενες από το ερωτηματολόγιο των Nikolaratzi και Reybekiel (2001) γ) το τροποποιημένο ερωτηματολόγιο (Theodorakis et al., 1995) βασισμένο στην Θεωρία Σχεδιασμένης Συμπεριφοράς. Για την εξέταση των διαφορών μεταξύ των μετρήσεων και των ομάδων εφαρμόστηκε ανάλυση διακύμανσης δύο παραγόντων με επαναλαμβανόμενες μετρήσεις στον δεύτερο παράγοντα (two-way ANOVA with repeated measures). Τα αποτελέσματα έδειξαν θετικότερη άποψη και μεγαλύτερο βαθμό αποδοχής των παιδιών χωρίς αναπηρία ή ΕΕΑ, προς τα παιδιά με αναπηρία ή ΕΕΑ, μετά την προβολή των ταινιών. Επίσης, ότι τα παιδιά της τρίτης ομάδας που δημιούργησαν τη δική τους ταινία με θέμα την αναπηρία παρουσίασαν θετικότερες στάσεις απέναντι στα παιδιά με αναπηρία. Προτείνεται η εφαρμογή παρόμοιων προγραμμάτων με μεγαλύτερη χρονική διάρκεια ενώ παράλληλα η παραγωγή των ταινιών να γίνεται από τους ίδιους τους/τις μαθητές/τριες. Ο κινηματογράφος μπορεί να αξιοποιηθεί στο σχολικό περιβάλλον με σκοπό την ευαισθητοποίηση των μαθητών και την επίδραση στις στάσεις τους για τα άτομα με ΕΕΑ ή αναπηρία αλλά και άλλες κοινωνικές ομάδες ή κοινωνικά θέματα.