19. Yüzyıl Türk Sivil Mimarisinde Duvar Resmi Estetiği ve İstanbul Teması

Abstract

İstanbul kentsel tarihi 3 bin yıl öncesine dayanan, Avrupa ile Asya kıtalarının birleştiği noktada bulunan bir şehirdir. Şehir çağlar boyunca farklı uygarlık ve kültürlere ev sahipliği yapmış, yüzyıllar boyu çeşitli din, dil ve ırktan insanların bir arada yaşadığı kozmopolit ve metropolit yapısını korumuş ve tarihsel süreçte eşsiz bir kültürel mozaik halini almıştır. Tarih boyunca yaşamın her alanında olduğu gibi özellikle kültür ve sanat konularında da merkez olmuş ve bu merkezde oluşan tüm gelişmeler dünyayı da etkisi altına almıştır. İstanbul şehri özellikle resim sanatına da konu olmuş; insanların bu kente olan hayranlıkları ve özlemleri resim sanatı ile dile getirilmeye çalışılmıştır. Bu durum öncelikle hem Avrupa resim sanatında hem de Türk resim sanatında daha sonra da iç mekân dekorasyonlarında yeniliklere yol açmış ve gerek Avrupa'da gerekse de Osmanlı İmparatorluğu sınırları içerisinde günlük yaşamda değişikliklere neden olmuştur. Osmanlının Batılılaşma döneminde ortaya çıkan ve İstanbul'u konu alan bu yeni resim anlayışının ilk görüldüğü yer ise Türk sivil mimarisinin estetik yönünden zenginleşmesinde önemli yeri bulunan "kalem işi" olarak isimlendirilen duvar resimleridir. Bu nedenle bu resimlerin incelenmesi ile Osmanlı İmparatorluğu'nda Batılılaşmanın ortaya çıkışı ve sonuçlarını görmek aynı zamanda da bu süreçte Avrupa'nın Osmanlı-Türk kültüründen nasıl etkilendiğini anlamak mümkündür. Günümüze dek bu konuya ilişkin çok az sayıda çalışmanın yapılmış olması ve resim sanatı ile mimarinin ilgisinin kurularak estetik yönünün yanında sosyo-kültürel açıdan da konuya yaklaşılması çalışmanın önemini daha da artırmaktadır.

Untitled

“…Pioniera del Design", Domus no. 469 (1968): [21][22][23][24][25][26][27][28][29][30][31][32][33][34].…”

Batılılaşma Dönemi Tasvir Sanatına Yeni Bir Örnek: Muğla Keyfoturağı Camisi

“…Dinî ve sivil yapılarda duvar resimlerindeki üslup çeşitliliği ya farklı zamanlarda ve aynı ustalar tarafından ya da farklı zamanlarda ve farklı ustalar tarafından yapılmış olabilecekleri şeklinde açıklanmaktadır. Yine duvar resimlerinde farklı üslup ve anlayışlar, resimleri yapan sanatçıların farklı kültür çevrelerinden, değişik duvar resmi atölyelerinden geldiklerinin kanıtı olarak da yorumlanabilmektedir 49 . Kula Emre Köyü'ndeki caminin zengin süslemelerini yapan Şeyhzade Abdurrahman Efendi, Demirci Küpeler Köyü Camisi'nin süslemelerini yapan gezici halk ressamı Müzehhib Mehmed bölgedeki ismi bilinen ustalardır 50 .…”

EDİRNE DUMLU KONAĞI DUVAR RESİMLERİ ve SANAT TARİHSEL OKUMALARI

“…Kültürel tarih yazıcılığında sivil mimarinin önemine iyi bir örnek olacağını düşündüğümüz çalışmamız, birbirinden uzaklaşan mimarlık tarihi ve sanat tarihi disiplinlerine, resim-mekân bağlamında beraber çalışabilecekleri bir alan oluşturduğunu düşünmekteyiz (Kavas, 2009) . Ayrıca bulgularımızda yer alan, "İstanbul Temalı" örnekler bu konudaki çalışmalara Edirne'den iki ayrı örneği sunuyor olmasıyla da değerlidir (Demirarslan, 2016).…”