Açık Havada Eğitim: Okul Öncesi Eğitim Programı Materyalleri Bağlamında Bir Değerlendirme

Abstract

Araştırmanın amacı, Okul Öncesi Eğitim Programı’nın materyallerini oluşturan Bütünleştirilmiş Aile Destek Eğitim Rehberi (OBADER), Etkinlik Kitabı (2013) ve Öğretmenler İçin Etkinlik Kitabı’ndaki (2018) açık hava etkinliklerinin etkinlik çeşidi, gelişim alanı, konusu, ele aldığı kavramlar, açık havanın etkinlikte konumlanma biçimi gibi değişkenler açısından sistematik olarak incelenmesidir. Çalışmada doküman incelemesi tekniği kullanılmıştır. Elde edilen veriler, içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. OBADER’deki 62 etkinlikten bir tanesinin (%1,6), Etkinlik Kitabı’ndaki 40 etkinlikten beş tanesinin (%12,5), Öğretmenler İçin Etkinlik Kitabı‘ndaki 340 etkinlikten 27 tanesinin (%7,9) açık hava etkinliği olduğu belirlenmiştir. Etkinlik kitaplarında açık havada eğitime yer verme düzeyinin bu derece düşük olması gerek alanyazında gerekse programda vurgulanan önemin uygulamaya yansıtılamadığı şeklinde yorumlanabilir. Öncelikli eylem planı dâhilinde, eğitimcilere yön verme ve bu süreçte tutum geliştirme amacıyla, okul öncesi eğitim programının ve uygulamaya dönük materyallerinin daha çok sayıda ve çeşitlilikte açık hava etkinliğiyle zenginleştirilmesi yerinde bir uygulama olacaktır.

Okul Öncesi Öğretmenlerinin Okul Dışı Öğrenme Ortamlarının Pedagojik Katkılarına İlişkin Görüşleri

“…Programda kazanım ve göstergeler bulunmaktadır. Okul öncesi eğitiminin dayandığı temel ilkelere göre program, keşfederek öğrenmeyi ve yaratıcılığın gelişimini desteklemektedir (Aşkar, 2021;MEB, 2013).…”

“…İlgili programda okul öncesi dönemde çocuğun keşfetmesinin ve yaratıcılığının desteklenmesi için kullanılabilecek çevrenin imkânları önemsenmektedir. Çocukların rahat ortamlarda serbest deneyimlerle becerilerini gösterebileceği ve bu nedenle öğrenme merkezlerinin dış mekânlarda da düzenlenmesi gerektiği programda ifade edilmektedir (Aşkar, 2021;MEB, 2013). 2013 Okul Öncesi Eğitim Programı'nın "Etkinlik Çeşitleri ve Açıklamaları", "Oyun Etkinliği" ve "Oyun Zamanı" bölümlerinde şu ifadelere yer verilmiştir:…”

“…(MEB, 2013, s. 52) Bu ifadelerin yanında programda şu ifade geçmektedir: "Etkinliklerde top, ip, tebeşir, hullahup, denge tahtası gibi yapılandırılmış materyaller gibi açık hava oyun materyallerinin kullanımına ek olarak doğanın çocuklara sunduğu farklı yapıdaki zeminler, tırmanma olanakları, denge için kullanılabilecek kütükler gibi materyal ve ortamlar da kullanılmalıdır." (MEB, 2013, s. 47) Bu ifadeden anlaşılacağı gibi etkinliklerde doğal materyallerden de yararlanılması gerektiği vurgulanmıştır (Aşkar, 2021).…”

Erken Çocukluk Eğitimi Kurumlarının Dış Mekanları Üzerine Bir Derleme: Tasarım ve Değerlendirme

“…Okul Öncesi Eğitimi Programı'nı dış mekan ve dış mekan oyunları açısından inceleyen Yılmaz da (2016) benzer eksikliklerden söz ederek programda öğretmenlere dış mekanın ve orada bulunan materyallerin özelliklerinin nasıl olması gerektiğine ilişkin rehber olacak bir bilgi olmadığını belirtmiştir. Aşkar (2021) tarafından gerçekleştirilen daha güncel bir çalışmada ise, Okul Öncesi Eğitim Programı'nın meteryalleri olarak belirtilen Bütünleştirilmiş Aile Destek Eğitim Rehberi (OBADER), Etkinlik Kitabı (2013) ve Öğretmenler İçin Etkinlik Kitabı (2018) içerik analizi kullanılarak incelenmiştir. İncelenen belgelerde yer alan dış mekan etkinlikleri araştırmacılar tarafından belirlenen çeşitli değişkenler (etkinlik çeşidi, gelişim alanı, konusu, ele aldığı kavramlar, açık havanın etkinlikte konumlanma biçimi gibi…) açısından irdelenmiştir.…”

Outdoor play and learning practices from a comparative case study perspective

“…To achieve this, the research focused on three countries and adopted a purposeful approach to study two types of schools in each country: a mainstream-typical school and a school with a nature-based philosophy. In Türkiye, despite the explicit emphasis on the importance of outdoor activities in the preschool education program, teachers are provided with limited examples and materials, leaving the inclusion of OPL in daily activities to teachers' preferences (Aşkar, 2021). The preschool education program encourages teachers to conduct daily activities outside the classroom as much as possible (Ministry of National Education [MoNE], 2013).…”