Ahlaki̇ Duyarlilik Anketi̇ (Ada): Geçerli̇k Ve Güveni̇rli̇k Çalişmasi

Abstract

Amaç: Araştırma Ahlaki Duyarlılık Anketi'nin geçerliliği ve güvenilirliğini belirlemek amacı ile metodolojik tipte gerçekleştirilmiştir. Gereç ve Yöntem: Araştırmanın evrenini; İstanbul il sınırları içerisinde bulunan iki üniversite ve 10 kamu hastanesinin cerrahi, yoğun bakım ve reanimasyon, psikiyatri, onkoloji ve hematoloji birimlerinde çalışan hekim ve hemşireler oluşturdu. Geçerlik ve güvenirlik çalışma verileri bir evrene genellenemediği için, genel ve çalışma evreni belirlenemez. Ancak analizlerin yeterli sayıda birey üzerinde yapılması gerekmektedir. Bu nedenle ölçek toplam madde sayısının 5-10 katı sayıda bireyin örneklem grubuna seçilebileceğinden, araştırmaya katılmaya kabul eden toplam 180 hekim (n=90) ve hemşire (n=90) örneklem grubunu oluşturdu. Veriler "Bireysel Bilgi Formu" ve Lutzen, Johansson ve Nardström tarafından geliştirilmiş olan Ahlaki Duyarlılık Anketi (ADA) kullanılarak elde edildi. ADA toplam 30 madde ve 6 alt boyuttan (Otonomi, Yarar Sağlama, Bütüncül Yaklaşım, Çatışma, Uygulama, Oryantasyon) oluşmaktadır. Likert tipte bir ölçek olan Ahlaki Duyarlılık Anketi 1 puan (tamamen katılıyorum) ile 7 puan (hiç katılmıyorum) arasında derecelendirilmektedir. Bir puan yüksek duyarlılığı, 7 puan düşük duyarlılığı ifade etmektedir. Ölçeğin en düşük puanı 30, en yüksek puan ise 210'dur. Bulgular: ADA'nın geri çeviri yöntemi ile dil eşdeğerliği ve kültürel uyarlaması yapıldı. İçerik geçerliğini sağlamak için "Uzman kişiye danışma" yöntemi kullanıldı. Test-tekrar test analizi ile zamana karşı değişmezliğini değerlendirmek için aralıklı yöntem kullanıldı. 90 hekim ve 90 hemşire den oluşan toplam 180 sağlık çalışanına 3 hafta ara ile iki kez uygulandı. ADA'nın iç tutarlılığının belirlenmesi için bakılan Cronbach alfa değerinin ilk uygulamada 0.81-0.83, ikinci uygulamada ise 0.83-0.84 arasında değiştiği, toplam α değerinin ise 0.84 olduğu tespit edildi. ADA'nın madde toplam puan korelasyonu birinci uygulamada, anketin geneline göre (r 1) 0.09-0.61,anketin alt boyutlarına göre (r 2) 0.04-0.57 arasında değiştiği; ikinci uygulamada ise anketin geneline göre 0.09-0.61, alt boyutlara göre

Sağlık bakım uygulamalarında etik duyarlılık

“…Hemşirenin duyarlılığı, hastanın birey olarak hastalığı ile ilgili deneyimlerini anlamanın temelinde yatar. 2 Hemşirelik uygulamaları holistik yaklaşım ile birlikte yaşam ve sağlıkla ilgili gerekli olan etik temellere dayanmaktadır. Hemşireler, hastaların zarar görmeme, insan haklarına ve kültürel haklara saygı duyma yükümlülüğüne kadar uzanan geniş bir perspektif ile uygulamalarını gerçekleştirir.…”

“…Bu aynı zamanda hastanın savunuculuğunu sağlama noktasında da etkilidir. 2 Etik duyarlılık, etik karar vermenin öncüsüdür. Etik duyarlılık gösteren hemşire, bireyin yanıtlarını ve duygularını değerlendirirken burada sezgi ve deneyimlerinden yararlanmayı göz ardı etmemeli ve olası çözüm yollarını belirlemelidir.…”

“…Bireye belli bir düzen ve barış içerisinde yaşam olanağı sağlayan kavramlardan biridir. 2 Her eylem bir etik ilişki sonuç ürünüdür. Etik; bilgi, bilinç ve anlayışın yanı sıra "bakım verme" de sunulabilecek yumuşak, esnek yaklaşıma dayalı bir tutum ve ahlaki akıl yürütme yolu ile geliştirilmelidir.…”

Çevrenin Restoratif Kalitesinin Ölçümü: Algılanan Restoratiflik Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması

“…Alanyazında örneklemin ölçek madde sayısının en az 5-10 katı olması önerilmektedir (Tavşancıl, 2010;Tosun 2018;Yurdugül, 2005 (Aiken, 1985) temel alınmıştır. Kapsam geçerliğini tespit etmek için uygulanan adımlar sırasıyla; uzman grubunun oluşturulması, uzman değerlendirme formunun hazırlanması, uzman görüşlerinin değerlendirilmesi, ölçek maddelerinin Kapsam Geçerlik İndeksi'nin hesaplanması ve elde edilen verilere göre forma son şeklinin verilmesidir.…”

Yoğun Bakım Hemşirelerinin Ahlaki Duyarlılığı ile Etik Karar Verebilme Düzeyi Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi

“…maddeler Lutzen'in yaptığı faktör analizi sonucunda herhangi bir alt boyutun kapsamında yer almamıştır. Tosun (2018)'un çalışmasında ölçeğin Cronbach alfa değeri .84 olarak belirlenmiştir(18). Bu çalışmada ölçeğin Cronbach alfası .79 bulunmuştur.…”