ÖzetBası yarası, hastanede yatan hastaların %8-11'inde görülmektedir. Bu durum, cilt ve cilt altı dokudaki basınç, makaslama kuvveti ve sürtünmenin etkisiyle oluşmaktadır. İleri yaş, beslenme bozuklukları, nemli deri, enfeksiyon ve metabolik hastalıklar (örn; diyabet, böbrek yetmezliği) bası yarası oluşumunu kolaylaştıran diğer faktörlerdir. Bası yarası bir kez geliştikten sonra tedavisi uzun ve maliyetlidir. Önleme ve tedavi açısından basıncı azaltma ve risk faktörlerinin giderilmesi çok önemlidir. Yaranın şiddetine göre uygulanabilecek tedavi yöntemleri; basınç, friksiyon ve makaslama kuvvetinin giderilmesi, yara bakımı, nekrotik doku debridmanı, beslenmenin düzenlenmesi, destek yüzeylerin ve özel yatakların kullanılması, elektroterapi ve cerrahi tedavilerdir.
AbstractPrevelance of pressure ulcer is reported as %8-11 among the hospitalized patients. Pressure ulcers are caused by mechanical pressure, traction and friction on the skin and underlying tissue. Old age, poor nourishment, moist skin, infection and metabolic disorders (such as diabet, renal insufficiency ) are the contrıbuting factors. Once a pressure ulcer has developed, the treatment is long and expensive. Relief of pressure and reduction of risk factors are important in the prevention and treatment. Treatment principles include assessing the severity of the wound; reducing pressure, friction, and shear forces, optimizing wound care, removivng necrotic debris, correcting nutritional deficits, using support surfaces and special beds, electrotheraphy, and surgery. Derleme Review 118 GİRİŞ Bası yaraları, dokuların uzun süre basınç altında kalmasına bağlı olarak gelişen ve daha çok vücudun kemik çıkıntıla-rının üzerindeki bölgede ortaya çıkan iskemi, hücre ölümü ve doku nekrozu olarak tanımlanır.1 Bu durum multimorbidite ve immobilitenin ciddi bir komplikasyonudur.
EpidemiyolojiBası yaralarının insidansını tam olarak belirleyebilmek zordur. Prevelans çalışmalarında oran incelenen hasta grubuna göre değişiklik göstererek %1,4 ile 36,4 arasında bulunmuştur.2 Mortalite oranı aynı risk faktörlerine sahip kişiler arasında bası yarasının oluşması ile 4,5 kat artmaktadır.
1Yaraya bağlı sepsis gelişmesi durumunda ise mortalite oranı %50'ye kadar yükselmektedir.3 Bası yaraları hastanede yatan hastalarda tedavi ve hastanede kalış maliyetini de ciddi oranda artırmaktadır.1 Bu nedenlerle, bası yarası gelişme riski yüksek olan hastalarda gerekli önlemlerin alınması ve yara oluşumu sonrasında da ucuz ve etkin tedavi yöntemlerinin geliştirilmesi çok önemlidir.