Azerbaycan Öğreti̇m Programlarinin Vatandaşlik Eği̇ti̇mi̇ Açisindan İncelenmesi̇

Abstract

ÖzetBu çalışmanın temel amacı, Azerbaycan Cumhuriyeti'nde 2006 yılında onaylanarak uygulamaya konan yeni ilkokul, temel eğitim ve ortaöğretim programlarının vatandaşlık eğitimi açısından incelenmesidir. Araştırma, nitel araştırma yöntemine göre tasarlanmış ve yürütülmüş olup veri toplama aracı olarak doküman analizi, toplanan verilerin analizinde ise betimsel analiz tekniği kullanılmıştır. Araştırma kapsamında, ilgili öğretim programlarının genel amaçları ve branş bazında derslerin hedefleri incelenmiş ve bu amaçlardan hareketle Azerbaycan Cumhuriyeti'nde öğretim programları çerçevesinde nasıl bir vatandaş eğitiminin yürütülmekte olduğu betimlenmeye çalışılmıştır. Bu çerçevede araştırmada, öğretim programlarında betimlenen ideal yurttaşın hangi niteliklere sahip olması gerektiği sorusuna yanıt aranmıştır. Araştırmada elde edilen bulgulardan hareketle; Azerbaycan ilk ve ortaöğretim programlarında vatandaşlık eğitiminin temel olarak, Ana Dil Eğitimi, Hayat Becerileri, Azerbaycan Tarihi ve Askeri Bilgiler dersleri üzerinden şekillendirilmiş olduğu ifade edilebilir. Öğretim programlarında betimlenen ideal yurttaş tiplemesini, 21. yüzyıl bilgi-iletişim teknolojileri çağının gerektirdiği teknolojik donanıma en azından temel seviyede sahip, düşünme becerileri başta olmak üzere bireysel ve toplumsal gelişim için gerekli becerilerle donanmış en az bir yabancı dili günlük yaşamında kullanabilen ve milli kültür unsurlarını içselleştirerek yaşamına aktaran bir birey olarak tasvir etmek mümkündür. Vatandaşlık eğitimi bağlamında, incelenen öğretim programlarının millievrensel ikilemi/ilişkisi açısından dengeli olduğu; bir yandan yurttaşlarının milli kültür unsurları ile donanması hedefi belirlenmişken diğer yandan da evrensel bilgi, beceri ve değerlerin öğrencilere kazandırılmaya çalışıldığı ifade edilebilir. Anahtar Kelimeler: Vatandaşlık Eğitimi, Azerbaycan, Öğretim Programı, Ulus İnşası AbstractThe primary aim of this study is to examine the elementary, primary and high school citizenship education curricula that was approved and started to be implemented in 2006. The study was designed and conducted in accordance with the qualitative research method, and the data that were gathered through document analysis were analysed by means of descriptive analysis technique. The overall objectives and courses in the curricula concerned were examined, and it was aimed to demonstrate how citizenship education is delivered in the Republic of Azerbaijan. In this regard, the analysis focused on the question of what characteristics an ideal citizen should have as prescribed in the curricula. Based on the findings revealed in the study, it can be asserted that citizenship education in Azerbaijani elementary, primary and high schools is shaped mainly on first language education, life skills, Azerbaijani history, and military information. It is possible to describe the ideal citizen as referred to in the country's educational curricula as an individual who has at least the basic technological skills required by the age of technology in the 2...