Bağimsiz Deneti̇m Raporlarinda Ki̇li̇t Deneti̇m Konusu Açiklamalari: Türki̇ye Örneği̇

Abstract

Bu çalışmada, Borsa İstanbul (BİST)'da işlem gören şirketlerin 31.12.2018 tarihi denetim raporunda açıklanan kilit denetim konularının sektörler, denetim firmaları ve denetim görüş türü itibariyle karşılaştırılması yapılmıştır.Araştırma sonuçlarına göre, incelenen 374 denetim raporunda toplam 707 tane kilit denetim konusu açıklanmıştır.Açıklanan kilit denetim konuları sayıları sektörlere ve denetçi görüşüne göre farklılık göstermektedir. Dört büyük bağımsız denetim firmasının belirlediği kilit denetim konusu sayısı ile diğer bağımsız denetim firmalarının belirlediği kilit denetim konu sayıları arasında anlamlı bir fark olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu çalışma ile farklı sektörlerde faaliyet gösteren şirketlerin oluşturduğu bir örneklem üzerinden kilit denetim konuları analiz edilerek, yatırımcı açısında sektörel olarak riskli alanlar ortaya konulmuştur.

Deneti̇m Raporlarindaki̇ Covid-19 Açiklamalari İle İli̇şki̇li̇ Faktörler

“…"… the aim of developing risk management skills related to corporate transparency and accountability and sustainability issues" is among the reasons for establishing the index in the BIST stock index and for showing that auditors consider this perspective in their audits. This analysis also corroborated previous results (Kavut and Güngör 2018, Abdullatif and Al-Rahahleh 2020, Karapınar and Dölen 2020, revealing that the number and content of KAMs vary by sector. Differentiating KAMs by sector shows that the auditors take the firm's sector into account when determining the KAM or that some industries require additional explanations than others.…”

Bi̇st Şi̇rketleri̇ Denetçi̇ Raporlarinin Ki̇li̇t Deneti̇m Konularina Uygulanan Deneti̇m Prosedürleri̇ Sonuçlarina İşaret Edi̇lmesi̇ Yönünden İncelenmesi̇

“…Literatürde Türkiye örnekleminde gerçekleştirilen çalışmalarda, genellikle, kilit denetim konularının neler olduğu ve dağılımı çeşitli yönlerden (denetim kuruluşu, sektör, denetçi görüş türü, kilit denetim konusu sayısı, Covid-19 etkisi v.b.) içerik analizi yöntemi kullanılarak, çoğu zaman farklı sektörler ve/veya yıllar özelinde incelenmiştir (Kavut & Güngör, 2018;Uzay & Köylü, 2018;Gökgöz, 2018;Akdoğan & Bülbül, 2019;İşseveroğlu, 2019;Ciğer vd., 2019;Ertan & Kızık, 2019;Türel & Türel, 2019;Karapınar & Dölen, 2020;Arzova & Şahin, 2020;Akdoğan & Kılıç, 2021;Özcan & Günlük, 2021;Süer, 2021;Özşahin Koç, 2021;İşgüden Kılıç vd., 2021;Tez & Gücenme Gençoğlu, 2022;Özbay, 2022;Güçlü, 2022;Mert vd., 2022). Kavut & Güngör (2018), BİST-100 şirketlerinin 2017 yılı bağımsız denetim raporlarında bildirilen kilit denetim konularını ve sektörel dağılımlarını içerik analizi yöntemiyle incelemişlerdir.…”

“…Türel & Türel (2019), finansal tabloların hazırlanması ve bağımsız denetim sürecinde ortaya çıkan sorunların ortaya çıkarılmasına yönelik olarak, 388 BİST şirketinin 2017 ve 2018 yıllarına ait 776 denetçi raporu ve bu raporlardaki kilit denetim konuları içerik analizi yapılarak incelemişlerdir. Karapınar & Dölen (2020), BİST'de işlem gören şirketlerin 2018 yılına ait 374 denetçi raporlarında açıklanan 707 kilit denetim konusunu sektörler, denetim kuruluşları ve denetim görüş türü bakımından karşılaştırmışlardır. Arzova & Şahin (2020), denetime ilişkin unsurlar ile kilit denetim konuları arasındaki ilişkiyi BİST-30, BİST-50 ve BİST-100 endekslerindeki finansal hizmetler sektöründeki şirketlerin denetçi raporları içerik analizi yöntemi kullanarak analiz etmişlerdir.…”

“…Araştırmada, KDK'lere uygulanan denetim prosedürlerinin sonuçlarına yer verilen denetçi raporlarının; en fazla imalat ve mali sektör şirketlerine verildiği, en fazla uluslararası diğer denetim kuruluşlarınca denetlendiği, en fazla verilen denetçi görüşünün 'olumlu' görüş olduğu, 'olumsuz' veya 'görüş bildirmekten kaçınma' yönünde denetçi görüşü verilmediği tespit edilmiştir. Bu bulgular; denetim kuruluşu, sektör ve denetçi görüş türü açısından denetçi raporlarının incelendiği literatürdeki bulgular (Örneğin; Kavut & Güngör, 2018;Ciğer vd., 2019;Karapınar & Dölen, 2020;Akdoğan, 2021) ile benzerlik göstermektedir. Ancak, literatürde denetçi raporlarının KDK'lere uygulanan denetim prosedürlerinin sonuçları yönünden incelendiği çalışmaya rastlanılmaması açısından, bu çalışmanın bulguları önceki çalışmalardan farklılaşmaktadır.…”