Ballakayati’nin (Erbil - Kuzey Irak) Yabani Gıda Bitkileri Hakkında Geleneksel Bilgiler

Abstract

Bu çalışma, Ballakayati (Kuzey Irak -Erbil) ilçesinde yöre halkı tarafından gıda amaçlı kullanılan yabani bitkileri tespit etmeyi ve bu bitkilerin yerel adlarını ve kullanımlarını belirlemeyi amaçlamaktadır. Çalışma 2016-2018 yılları arasında yaklaşık üç yıl boyunca gerçekleştirildi. Bu süre zarfında 62 bitki taksonu örneği toplandı. Bu çalışmada kullanılan bitkilerin literatür incelemesinde 59 taksonunun gıda amaçlı kullanıldığı tespit edilirken, literatür kayıtlarında üç bitkiye rastlanmamıştır. Yerel bitki isimleri, Kuzey Irak'taki yerel lehçelere göre farklılık gösterir. Yerel halk, ilçelerinde yetişen yabani bitkilerden yararlanmaktadır. Bu alanda yöre halkının 23 familyaya ait 62 taksonun gıda amaçlı kullandığı tespit edildi. En önemli gıda bitkileri Juglans regia L., Allium ampeloprasum L., Prunus dulcis (Mill.) D.A.Webb. Ayrıca gıda amaçlı kullanılan bitkiler kurutulup kış aylarında kullanılmak üzere depolanmaktadır. Bu alanda tespit ettiğimiz Carduus pycnocephalus L., Smyrnium cordifolium Boiss., Epilobium hirsutum L. gıda kullanımı ilk kez kayıt altına alındı. Bu çalışmada bu bitkilerin farklı kullanım şekilleri gözlemlenmiştir. Irak'ta etnobotanik çalışmaların sayısı giderek artmaktadır. Ancak, birçok yabani gıda bitkisinin geleneksel kullanımları henüz kaydedilmemiştir. Gıda güvenliği açısından yabani bitki taksonlarının yeterli bilgi olmadan kullanılmasından kaynaklanabilecek olumsuz etkilerin yerel halka bildirilmesi gerekmektedir.

Phenolic content, antibacterial, antioxidant, and toxicological investigations of Erodium guttatum (Geraniaceae) collected from the Northeast of Morocco

“…Similarly, their leaves have been used for the preparation of salads, omelets, sandwiches, sauces and soups and some food products. It's also used Iraq for treatment of Dysentery and abdominal pain, snake and scarpion bites (Gunes et al, 2017;Kawarty et al, 2020;Kawarty et al, 2021) and in Algeria against gastro-intestinal disorders (Cheriti et al, 2006). Indeed, few studies have focused on the pharmacological properties and the chemical composition of this species, describing its antibacterial and antioxidant (Hamza et al, 2018).…”