Betonarme Binalarda Zemin-Yapı Etkileşiminin Sismik Tasarım Parametrelerine Etkileri

Abstract

Yapıların deprem davranışı birbirlerine bağlı olan zemin, temel ve yapı alt-sistemleri arasındaki etkileşim nedeniyle değişebilmektedir. Genellikle temel, yapının bir bölümü olarak kabul edilir ve bu etkileşim zemin-yapı etkileşimi (ZYE) olarak anılır. ZYE, rijit (ankastre) temel yaklaşımından farklı olarak esnek zemin-temel sistemi, temel sönümü ve yapıya iletilen yer hareketinin filtrelenmesi gibi faktörleri kapsar. Esnek zemin-temel sistemi ve temel sönümüne bağlı olarak sırasıyla ortak sistem periyodunun uzaması ve sönüm oranının artması eylemsizlik etkileşiminin sonuçlarıdır. Öte yandan, serbest saha hareketinin temel girdi hareketinden farklılaşması kinematik etkileşim olarak değerlendirilir. Bu çalışmanın amacı esnek zemin-temel sistemi nedeniyle bina periyodunda gerçekleşen uzamayı farklı yapı sistemlerine sahip binalar ve yerel zemin sınıflarında ortaya koymaktır. Ayrıca periyoda bağlı olan spektral ivme ve deplasman, taban kesme kuvveti ve tepe deplasmanı gibi bazı sismik tasarım parametrelerinin değişimi de gösterilmiştir. ZYE ile elde edilen sismik parametreler, ZYE etkilerinin zayıf zeminler üzerinde yer alan rijit binalar için daha belirgin olduğunu ortaya koymaktadır.

Assessment of Soil-Structure Interaction in Reinforced Concrete Buildings Based on Structure to Soil Stiffness Ratio

“…Fakat bu değer önerilirken yapının taşıyıcı sistemi ile ilgili herhangi bir ayrımın yapılmadığı görülmektedir. Ozgur ve Bozdogan (2022), ZYE'nin betonarme binalarda sismik tasarım parametrelerine etkilerini inceledikleri çalışmalarında, eşik R s değerinin kayma kirişi davranışı gösteren çerçeve, eğilme kirişi davranışı gösteren perde-çerçeve ve karma davranış gösteren perde-çerçeve sistemlerde farklılık gösterdiğini ifade etmişlerdir. Bununla birlikte çerçeve sistemlerde FEMA (2020) tarafından önerilen eşik Rs değeri 0.1 için periyodun ZYE ile %5 arttığını göstermişlerdir.…”