Biyopolitika ve Savaşım: Foucault ve Agamben Arasındaki Ayrımın Kavramsal İçeriği

Abstract

Foucault ve Agamben biyopolitika kavramına farklı açılardan yaklaşırlar. Foucault' cu teoride biyopolitika, "ırk-temelli" bir düşünceye benzerlik üzerinden kurulur; ve bu, yaşam ile ölümün birbirine eklemlendiği pozitif bir bağlama işaret eder. Foucault' cu biyopolitika, iktidar ilişkilerinin üretici bağlamını merkeze alan bir bağlama odaklanır. Bu bağlamda iktidar, yaşamı denetlemek suretiyle özgürlük alanları açan bir tertibat olarak değerlendirilir. Foucault, bunu örneklemek için yaşamı üretkenleştiren biyopolitik mantık düşüncesini ortaya atar. Bedeni güç, sağlık, istek, vb. bağlamlarda üretken kılmaya yönelik biyopolitik tertibatlar, güvenlik mefhumunu yaygınlaştırmayı konu edinirler. Agamben ise, yaşamın ölüme terk edildiği bir biyopolitik mekân (kamp) tasvir ederek kavrama negatif bir anlam yükler. Buna göre biyopolitik iktidar, yaşamın içeriğine olumsal bir ölüm momentinin eklenmesidir. Başka bir ifadeyle, biyopolitika, yaşatmayı ve öldürmeyi eş zamanlı örgütleyen ve birbiriyle ilişkilendiren istisnai bir iktidar gücünü temsil eder. Agamben için biyopolitika, yaşam ve ölümün iç içe geçtiği istisnai mekanlarda temsil edilir. Foucault için mekan, bedeni üretken kılmaya dönük güvenlikleştirici tertibatlar içermekte iken, Agamben, mekanı bütünüyle yaşam ve ölümün olumsal olarak birbirine dolayımlandığı bir eşik olarak görür. Bu makalede amacım, Foucault ve Agamben'in biyopolitika kavramına dair farklılıklarını savaşım kavrayışı üzerinden tartışmaktır. Çünkü savaş mefhumu, biyopolitikanın yaşama dair Agamben' de negatif ve Foucault' da ise pozitif yüklemlerini içeren bir bağlama sahiptir. Foucault ve Agamben arasındaki kavramsal farklılık, ikilinin biyopolitika kavramına eklemledikleri savaş mefhumunda izlenebilir. Foucault, biyopolitik iktidara içkin savaşım olgusunda yaşamı üretkenleştiren faktörleri sekteye uğratan unsurların ayıklanmasını görür. Buna göre toplumsal-politik yaşam, üretken olmasını engelleyen unsurlara karşı sürekli savaş ve gözetim halinde olmalıdır. Örneğin disipliner mekanlar, toplumsal yaşamın üretken-üretken olmayan unsurları arasındaki ayrımın temsil edildiği yerlerdir. Fakat Agamben, biyopolitik iktidarın işlediği savaşım olgusunda, savaşın olumsal ve istisnai çalışmasına odaklanır. Buna göre savaş, toplumsal yaşamın ötesinde bulunan bir "dışarısı" ile yürütülen mücadele değildir. Savaş, toplumun içerisine kaydırılabilecek bir olgudur. Bu sayede yaşam, hem total denetime alınabilmekte hem de iktidarın olağanüstü işleyişine belli bir olağanlık sağlanabilmektedir. Savaşım ve biyopolitika, disiplin ile üretkenleştirmenin ve yaşam ile ölümün iç içe geçerek birbiriyle ilişkilendiği bir momente tekabül etmesi bakımından modern ve geçdönem iktidar ilişkilerini kavrayabilmenin özgül bir momentini oluşturur.

A Phenomenological Analysis of the Relationship between Death and Euthanasia from The Nurse’s Perspective

“…Bedenler, tıbbi bakış ile üretilerek tıbbi söylemin "normal ve anormal" olarak belirlediği ayrım temelinde kategorize edilmektedir (Yurdakul, 2020). Beden, sosyal ve siyasal anlamda tıbbi bakışın mekânları olan hastane gibi mekânlarda üretilerek çoğaltılan bir nesneye dönüşmektedir (Baştürk, 2017;Arpacı, 2014).…”