Blood-borne disease markers analysis, creating testing algorithms and application of preventive measures

Abstract

SAŽETAK Uvod/cilj Najčešće krvlju prenosive bolesti ili transfuzijske transmisivne infekcije (TTI) su hepatitis tipa B i C i virus humane imunodeficijencije (HIV). Brojnim testovima može se dokazati njihovo prisustvo u krvi indirektnim (prisustvo antitela-ELISA i CLIA) ili direktnim putem (prisustvo genoma virusa NAT PCR i LCR). Cilj rada je analiza testiranja na markere krvlju prenosivih bolesti kod trudnica, pacijenata koji se pripremaju za planirane hirurške procdure i osobe sa rizičnim ponašanjem na prisustvo virusa (HBs Ag, anti-HCV i anti-HIV) sprovedenog u Gradskom zavodu za javno zdravlje u Beogradu i upoznavanje sa preventivnim merama za njihovo suzbijanje. Metod rada U dvogodišnjoj studiji testirano je 11.983 trudnica i 934 osoba sa rizičnim ponašanjem. Preliminarno testiranje na HBs Ag, antitela anti-HCV i anti-HIV, vršeno je ELISA testom treće generacije. Preliminarno pozitivni uzorci krvi ponovno su testirani istim testom iz novog uzorka, nakon 10-14 dana od utvrđene preliminarne pozitivnosti na ispitivane markere TTI. Kod ponovno pozitivnih uzoraka krvi rađen je potvrdni "Western Blot" test za određivanje antitela u humanom serumu ili plazmi, na markere TTI. Uzorci krvi pozitivni na potvrdnom testu na ispitivane markere TTI, prihvaćeni su kao potvrdno HBs Ag pozitivni, potvrdno anti-HCV reaktivni i potvrdno anti-HIV reaktivni. Rezultati Od ukupno testiranih trudnica bilo je 152 (1,27%) preliminarno reaktivnih, 38 potvrdno pozitivnih na HBsAg (0,32%) i 114 (0,95%) lažno reaktivnih na HBsAg; 123 (1,03%) preliminarno reaktivnih na anti-HCV, 35 potvrdno pozitivnih trudnica na antitelo anti-HCV (0,29%) i 88 (0,74%) lažno pozitivnih na HCV; i 15 (0,13%) preliminarno reaktivnih, 5 trudnica potvrdno pozitivnih na antitelo anti-HIV (0,04%) i 10 (0,09%) lažno reaktivnih anti-HIV. Od 934 testirane osobe sa rizičnim ponašanjem detektovano je 36 (3,85%) preliminarno reaktivnih na HBs Ag, 28 (2,99%) potvrdno pozitivnih na HbsAg i 8 (0,86%) lažno reaktivnih HBsAg; 38 (4,07%) preliminarno reaktivnih anti-HCV, 33 (3,53%) potvrdno pozitivnih na anti-HCV i 5 (0,54%) lažno reaktivnih na anti-HCV, kao i 10 (1,07%) preliminarno anti-HIV reaktivnih, 9 (0,96%) anti-HIV potvrdno pozitivnih i jedna (0,11%) osoba lažno-reaktivno na anti-HIV sa rizičnim ponašanjem. Zaključak Naše ispitivanje pokazuje veću prevalencu na HbsAg, anti-HCV i anti-HIV kod osoba sa rizičnim ponašanjem u odnosu na trudnice, ako i veću razliku u nalazu lažno reaktivnih rezultata kod trudnica, u odnosu na osobe rizičnog ponašanja. Preventivne mere sastojale bi se u edukaciji stanovništva o putevima širenja krvlju prenosivih bolesti, njihovoj prevenciji, testiranju krvi i krvnih produkata testovima najnovije generacije i pravilnom izvođenju medicinskih intervencija uz poštovanje principa asepse i antisepse. Ključne reči: markeri, krvlju prenosive bolesti, algoritmi, preventivne mere.