Doğada borat ve borik asit formu ile su ve toprakta bulunan borun, yakın zamana kadar zehirleyici etkileri daha yaygın olarak bilinse de 1997 yılından beri beslenme ve klinikte önemli rolü gündeme gelmiştir. 1,2 Kuruyemiş (fındık, ceviz, yer fıstığı, badem), meyve (ananas, vişne, üzüm, avokado, kayısı, şeftali) ve sebzelerde (brokoli, havuç, taze fasulye) bulunur. [2][3][4] Bölgesel açıdan farklılıklar gösterse de genel olarak günlük bor alımı 1-7 mg olarak bildirilmiştir. 5Bor, insan vücuduna beslenme, solunum ve sabun, deterjan, kozmetik yolu ile deriden girer. Deriden geçiş, herhangi bir yara yoksa ihmal edilebilir düzeydedir. Borun %85-90'ı, vücuda alındıktan kısa süre sonra değişmeden idrarla atılır, ancak %10-15'lik kısmı boratlar hâlinde bağırsaklardan emilir ve beyin-omurilik sıvısı, kemik, beyin, karaciğer ve yağ dokularında birikir. 4,5 ÖZET Sağlıklı canlıların metabolizmalarında önemli rolü olan bor, bir mikrobesindir. Borun insan sağlığına olan etkilerini özetlersek; (1) Kemiklerin yapısının korunması, büyümesi ve bakımı için önemlidir; (2) Kalsiyum, magnezyum, fosfor ve D vitamini gibi bazı vücut minerallerinin düzenlenmesinde rol alır; (3) Vücudun östrojen ve testosteron kullanımını etkiler; (4) Anti-inflamatuar etki gösterir ve romatoid artrit ile ilişkilidir; (5) Süperoksid dismutaz, katalaz ve glutatyon peroksidaz gibi antioksidan enzimlerin düzeylerini artırır; (6) Elektriksel beyin aktivitesini, bilişsel performansı ve yaşlılarda kısa-dönem hafızayı geliştirir; (7) Yara iyileştirici ve antimikrobiyal etkileri vardır; (8) Prostat, akciğer, meme kanserleri, beyin tümörleri üzerinde koruyucu ve tedavi edici etkileri olduğu bildirilmiştir. Dünya Sağlık Örgütünce sağlıklı erişkin bir bireyin beslenme ile alabileceği bor miktarı 1-13 mg olarak belirlenmiştir. Çeşitli kuruyemişler, baklagiller, meyve ve sebzeler bor açısından zengindir. Osteoporoz, osteoartrit, meme, prostat, akciğer kanserli veya riski olan, yeterli meyve ve sebze tüketmeyen kişilere bor takviyeli beslenme uygulandığında, bu hastalıklarla ilgili olumlu sonuçlar alındığı bildirilmiştir. Aşırı dozda bor alınması durumunda, erişkinlerde baş ağrısı, kusma, ishal, psikolojik sorunlar; çocuklarda havale ve beyin zarı tahribi yapabileceği rapor edilmiştir. Ancak öldürücü dozu aşmak çok zordur. Bu derleme; borun insan sağlığı üzerindeki belirgin etkilerini ve borun yeni tedavilerde kullanımını kapsayan çalışmaları bir araya getirmeye odaklanmıştır.
Anah tar Ke li me ler:Bor; sağlık; fayda; terapötik kullanım ABS TRACT Boron, which plays an important role in the metabolism of healthy living organisms, is a micronutrient. To summarize the effect of boron on human health; (1) Is essential for the protection, growth and maintenance of bone; (2) Plays a role in the regulation of some body minerals such as calcium, magnesium, phosphorus and vitamin D;(3) Impacts the body's use of estrogen, testosterone (4) Has anti-imflammatory effect and related with romatoid arthrit; (5) Raises levels of antioxidant enzymes, such as superoxide dismutase, catalas...