Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleriyle Otogar Lokasyon Seçimi: İstanbul İli Örneği1 (Bus Terminal Location Selection with Multi Criteria Decision Making Methods: The Case of İstanbul Province)

Abstract

Amaç -Karayolu taşımacılığı, ülke içi yolcu ve yük taşımacılığında kullanılan en yaygın taşımacılık modudur. Otogarlar ise karayolu taşımacılığının bel kemiği olarak görülebilmektedir. Otogarların lokasyonu, otogarların kullanılabilirliği açısından çok önemli bir yere sahiptir. Bu çalışma ile İstanbul ili dinamikleri çerçevesinde en uygun otogar yeri lokasyon seçimi çalışması yapılmıştır.Yöntem -Bu çalışmada, çok kriterli karar verme yöntemlerinden analitik hiyerarşi süreci ve TOPSIS kullanılarak iki aşamalı hibrid bir model önerilmiştir. Modelin uygulanışını göstermek adına İstanbul ili için üç farklı alternatif; (i) Başakşehir ilçesine yapılacak yeni otogar, (ii) Sultangazi ilçesine yapılacak yeni otogar ve (iii) Alibeyköy Cep Otogarı'nın genişletilmesi, olarak belirlenmiştir. Yine bu alternatiflerin değerlendirilmesi aşamasında üç ana kriter ve on üç alt kriter belirlenmiştir. İlk aşamada uzman görüşü yöntemiyle kriterlerin ve alt kriterlerin ağırlıkları analitik hiyerarşi süreci yöntemiyle belirlenmiştir. İkinci aşamada ise TOPSIS yöntemiyle belirlenen kriter ağırlıklarına bağlı olarak alternatifler değerlendirilmiş ve sıralanmıştır.Bulgular -Önerilen model ile yapılan hesaplamalara göre, Alibeyköy Cep Otogarı'nın Genişletilmesi alternatifi en uygun alternatif olarak belirlenmiştir. Sultangazi İlçesine Yapılacak Yeni Otogar ikinci en iyi alternatif olurken, Başakşehir İlçesine Yapılacak Yeni Otogar alternatifi en kötü alternatif olarak belirlenmiştir.Tartışma -Bu çalışmada, İstanbul ilinin ihtiyaç duyduğu otogar ihtiyacı alternatif olarak getirilen üç olasılık üzerinden çok kriterli karar verme yöntemleri ile değerlendirilmiştir. Alternatiflerden hangisinin daha uygun ve efektif olacağı araştırılmıştır. Gelecekteki çalışmalarda, modelin daha iyi çalışabilmesi için daha fazla uzman ile görüşerek kriter ağırlıkları belirlenebilir. Modelin geliştirilmesi için farklı yöntemler ve kriterler modele eklenebilir.