Covid-19 Pandemisi İle Mücadelede Aşıların Küresel Kamusal Mal Çözümü Olarak Değerlendirilmesi

Abstract

Halil KETE (1) Öz: İnsanlığın elde ettiği bilimsel ve teknolojik birikimlerinden dolayı 21.yy'da bir virüsle baş edememesi pek muhtemel değildi. Ancak 2020 yılı tüm dünyaya yayılan Covid-19 pandemisi ile mücadele etmekle geçmiştir. Ülkelerin uyguladığı tüm tedbirler sadece virüsün belli bir süre yayılmasını önlemiştir. Virüsün etkinliğini kaybedebilmesi için en etkili yol şimdilik aşılar olarak gözükmektedir. Yeterli ve dengeli bir aşılama yapılmadığı takdirde, bu durum pandeminin uzun süre devam etmesine neden olabilecektir. Bu çalışmada Covid-19 aşılarının kamu maliyesi açısından küresel kamusal mallar sınıfına dahil edilerek tedarik sorununun daha etkin ve insani bir şekilde çözülebileceği irdelenmiştir. Çalışmada öncelikle piyasa başarısızlıklarından olan kamu malları kavramı ve devamında küresel kamusal malların temel felsefesi ortaya konulmuştur. Daha sonra Covid-19 pandemisinin küresel ölçekte etkileri ele alınıp, pandemi ile mücadele yöntem ve araçlarının küresel kamusal mallardan sağlık sınıfına dahil olduğu belirtilmiştir. Pandeminin dünyada sosyoekonomik tahribatları ve yıkıcı etkileri veriler ışığında ortaya konulmuştur. Sonuç olarak Covid-19 aşılarının özel mal yerine küresel kamu malı olarak kabul edilmesinin pandeminin etkilerinin en aza indirilmesinde en etkili yöntemlerden biri olacağı sonucuna varılmıştır.

COVID-19 Pandemisinin Sağlık Ekonomisi Üzerine Etkisinin İncelenmesi

“…Bazı hastalıklar için ise spesifik tedavi yöntemleri olabilmektedir (Gündüz, 2023). COVID-19 pandemisinde hem aşı hem de ilaç tedavisi uygulanmaktadır fakat hastalığı ortadan kaldırmanın en etkili yolu aşılama olarak görülmektedir (Kete, 2022)…”