No abstract

ÖZCOVID-19 pandemisi, İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana yaşanan en büyük küresel ekonomik krize neden olmuştur. Dünyanın en büyük ekonomik ve siyasi birliklerinden olan Avrupa Birliği de bu süreçten ciddi bir şekilde etkilenmiştir. Bu çalışma 2019 Aralık ayında ortaya çıkan ve 2020 yılında etkisini yoğun bir şekilde gösteren COVID-19 pandemisinin Avrupa Birliği'ne üye 27 ülke ile Avrupa Birliği'ne aday ülke konumunda olan Türkiye'nin ekonomik performanslarına etkisini incelemektedir. Çalışmada ele alınan ülkelerin ekonomik performanslarının ölçümü için Complex Proportional Assessment (COPRAS) tekniği kullanılmıştır. COPRAS belirlenen kriterler doğrultusunda en çok istenenden en az istenene doğru genel bir sıralama yapılmasını amaçlayan çok kriterli karar verme yöntemlerinden biridir. Çalışmada ekonomik performans ölçümü için ülkelerin; GSYH büyüme oranları, kişi başına düşen GSYH, cari denge, bütçe dengesi, işsizlik oranı, AB tanımlı genel yönetim borç stoku ve enflasyon oranı verileri kullanılmıştır. COPRAS yöntemi ile yapılan analizin sonuçlarına göre, Slovenya ele alınan veriler bağlamında ekonomik performans bakımından en iyi ülke olmuş, bu ülkeyi sırasıyla Danimarka ve Almanya'nın izlediği görülmüştür. Ekonomik performans bakımında en düşük performansı gösteren ülke ise Türkiye olmuştur. Türkiye'yi Güney Kıbrıs Rum kesimi ve Yunanistan izlemiştir. Türkiye'nin göstermiş olduğu düşük performansın nedeni olarak bilhassa enflasyon ve işsizlik oranlarının analize dahil edilen diğer ülkelere göre oldukça farklı bir yapıya sahip olduğu gözlenmiştir.

Copyrig under t distribu ABSTR Econom these de tried to of stabi been an while ot reached econom been re implem program 2002, w

Ekonomilerin yıllar içerisindeki durumunu gözlemleyebilmek için performanslarının doğru bir şekilde analiz edilmesi gerekmektedir. Birden fazla kriter ile yapılan makroekonomik performans analizleri daha geniş bir perspektiften yorum yapma imkânı vermektedir. Bu çalışmanın amacı Türkiye Ekonomisinin kamu mali görünümünün 2000-2021 dönemindeki performansını analiz etmektir. Türkiye’nin makroekonomik performansına yönelik çalışmalar olmasına rağmen, kamu mali performansına yönelik bir çalışmaya rastlanmamıştır. Performans analizinde COPRAS (Complex Proportional Assessment) yöntemi tercih edilmiştir. Türkiye’nin kamu mali performansı yedi kriter ile analiz edilmiştir. Bu kriterler; merkezi yönetim bütçesi net borçlanma gereği/GSYİH, Avrupa Birliği tanımlı genel yönetim borç stoku/GSYİH, faiz dışı denge/GSYİH, faiz harcamaları/konsolide bütçe giderleri, mahalli idareler net borçlanma gereği/GSYİH, dolaylı vergiler/toplam vergi gelirleri, genel bütçe vergi gelirleri tahsilat oranlarıdır. Yapılan performans analizi sonucunda Türkiye’nin 2000-2021 döneminde kamu mali performansının en kötü olduğu yıl 2001 olurken, en yüksek puana sahip yılın 2011 olduğu görülmüştür. Özellikle 2000-2009 dönemindeki performans puanlarının diğer yıllara göre daha düşük olduğu anlaşılmıştır.

Halil KETE (1) Öz: İnsanlığın elde ettiği bilimsel ve teknolojik birikimlerinden dolayı 21.yy'da bir virüsle baş edememesi pek muhtemel değildi. Ancak 2020 yılı tüm dünyaya yayılan Covid-19 pandemisi ile mücadele etmekle geçmiştir. Ülkelerin uyguladığı tüm tedbirler sadece virüsün belli bir süre yayılmasını önlemiştir. Virüsün etkinliğini kaybedebilmesi için en etkili yol şimdilik aşılar olarak gözükmektedir. Yeterli ve dengeli bir aşılama yapılmadığı takdirde, bu durum pandeminin uzun süre devam etmesine neden olabilecektir. Bu çalışmada Covid-19 aşılarının kamu maliyesi açısından küresel kamusal mallar sınıfına dahil edilerek tedarik sorununun daha etkin ve insani bir şekilde çözülebileceği irdelenmiştir. Çalışmada öncelikle piyasa başarısızlıklarından olan kamu malları kavramı ve devamında küresel kamusal malların temel felsefesi ortaya konulmuştur. Daha sonra Covid-19 pandemisinin küresel ölçekte etkileri ele alınıp, pandemi ile mücadele yöntem ve araçlarının küresel kamusal mallardan sağlık sınıfına dahil olduğu belirtilmiştir. Pandeminin dünyada sosyoekonomik tahribatları ve yıkıcı etkileri veriler ışığında ortaya konulmuştur. Sonuç olarak Covid-19 aşılarının özel mal yerine küresel kamu malı olarak kabul edilmesinin pandeminin etkilerinin en aza indirilmesinde en etkili yöntemlerden biri olacağı sonucuna varılmıştır.