COVID-19 Sürecinin Türk Finansal Sistemine Yönelik Etkilerinin Toda-Yamamoto Yöntemi ile Analizi

Abstract

Son iki yılda insanlığın en önemli sorunlarından biri haline gelen COVID-19 pandemisinin daha uzun yıllar sorun olmaya devam edeceği tahmin edilmektedir. COVID-19 salgını ortaya çıktığı andan bu yana milyonlarca insanın ölümüne, işini kaybetmesine, eğitimin, üretimin ve turizmin durmasına, üretim maliyetlerinin artmasına, üretim-tüketim ile arz-talep dengelerinin bozulmasına ve büyüme değerlerinin negatife dönmesine neden olmuştur. Bir sağlık krizi olarak başlayan COVID-19 pandemisi, zamanla ekonomilerin reel ve finansal sektörlerine de sıçramıştır. Dünya genelinde panik ve belirsizlik ortamına neden olan COVID-19, finansal sistemde önemli etkiler doğurması nedeniyle finansal piyasaların yeni “Siyah Kuğu”su olarak adlandırılmaya başlanmıştır. Buradan hareketle, ele alınan çalışmanın amacı, COVID-19 pandemisinin, geçmişte pek çok kez kriz yaşamış bir ülke olarak dikkati çeken Türkiye’nin finansal sistemi üzerindeki etkisini incelemek olarak belirlenmiştir. Çalışmada kullanılan değişkenler COVID-19 hasta ve vefat sayıları, altın fiyatları, ABD doları-TL kuru, Euro-TL kuru ve BIST-100 endeks değerleridir. Çalışmanın amacı doğrultusunda, değişkenlere ait 06.04.2020–02.07.2021 dönemini içeren günlük veriler kullanılarak Toda-Yamamoto nedensellik analizi uygulanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre COVID-19 hasta ve vefat sayılarından gram altın fiyatlarına, ABD doları döviz kuruna ve Euro döviz kuruna doğru nedensel bir ilişki bulunmaktadır.