UVODLaminatni kompoziti se mnogo koriste kao strukturni materijali, posebno u aerokosmičkim i automobilskim strukturama, kao i onim za potrebe vojne industrije. Oni poseduju izuzetne karakteristike, kao što su: visoka specifična čvrstoća i krutost, mala gustina, dobre zamorne performanse, otpornost na koroziju i visoke temperature, mogućnost izrade kompleksnih oblika [1].Kompoziti su veoma osetljivi na udare, koji izazivaju jedva vidljivo udarno oštećenje (barely visible impact damage, BVID) i doprinose gubitku kompresivne čvrstoće strukture, kao glavnog razloga katastrofalnih oštećenja i otkaza. BVID predstavlja skrivenu pretnju, a preostala čvrstoća na pritisak strukture može iznositi samo 30% od njene maksimalne vrednosti.Fizički fenomeni povezani sa udarnim oštećenjem i shodno tome progresivnom otkazu kompozitnih struktura veoma je složen, zato što je udar karakterisan kao visoko nelinearan i dinamički događaj. Iz tog razloga modeli predviđanja (2D i 3D) i simulacioni alati za projektovanje i analizu udara su obimno istraživani u prethodnim godinama.Otkaz kompozitnih laminata uključuje sekvencija- lnu akumulaciju različitih tipova intra-i inter-laminarnih oštećenja, koji postepeno vode ka gubitku kapaciteta nosivosti laminata. Glavni mehanizmi oštećenja, koji se pojavljuju u kompozitnim laminatima su oni u matrici i vlaknu.
UDARNA OŠTEĆENJA U KOMPOZITNIM LAMINATIMAEnergija apsorbovana tokom procesa udara u kompozitne laminate vrlo je velika. Ta energija se najvećim delom rasipa na kombinaciju oštećenja matrice, loma vlakna i razdvajanje vlakno-matrica. Ove činjenice vode ka značajnijim redukcijama prenošenja opterećenja u takvim strukturama [2].U balističkim udarima (kratak kontakt između impaktor-a i mete) oštećenje je lokalizovano i jasno vidljivo spoljašnjom vizuelnom kontrolom. Udar niske brzine uključuje dugo vreme kontakta između impaktora i mete, koje proizvodi globalnu strukturnu deformaciju sa neotkrivenim internim oštećenjima u tačka-ma dalje od regiona kontakta [3].Oštećenja u kompozitima su sasvim različita od onih u metalima. Otkaz kompozita je progresivna akumulacija oštećenja, uključujući višestruke (multiple) modove oštećenja i kompleksne mehanizme oštećenja. Stoga je za analizu takvog otkaza potreban poseban prilaz.Udar u strukturu ima dinamičku prirodu i stoga je neophodno uzeti u obzir efekte proistekle iz inercije i