Dijital Yaşamda Mahremiyet (Gizlilik) Kavramı ve Kişisel Veriler: Hacettepe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü Öğrencilerinin Mahremiyet ve Kişisel Veri Algılarının Analizi

Abstract

ÖzKişisel verilere yetkisiz erişim ve bu verilerin yetkisiz kişi ve kuruluşlarca kullanımları, günümüz dünyasında öne çıkan sorunlardan biri olarak algılanmaktadır. Bu bağlamda konunun mahremiyet (gizlilik) kavramı çerçevesinde değerlendirilmesi ve toplumun her kesiminde konuya yönelik farkındalığın oluşturulması önem taşımaktadır. Bu çalışma, günlük hayatlarında çoğunlukla dijital ortam ile etkileşim içinde olan kullanıcı gruplarından biri olan öğrencilerin konuya ilişkin algı ve farkındalık düzeylerini ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Belirtilen amaç doğrultusunda, aldıkları lisans eğitiminin bir sonucu olarak kurumlarda kişisel verilerin yönetimi ile ilgili süreçlerde yer alma potansiyeli taşıyan Hacettepe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü öğrencileri analiz edilmiştir. Bu kapsamda öğrencilerin dijital ortamlardaki mahremiyet ve kişisel veri algıları ile ilgili web tabanlı bir anket, literatür taramasından yararlanılarak geliştirilmiştir. 34 sorudan oluşan web tabanlı bu anket 280 öğrenciye gönderilmiştir. 151 öğrenci tarafından yanıtlanan anket ile öğrencilerin kişisel veri mahremiyeti farkındalıklarına yönelik bulgular elde edilmiştir. Çalışma sonuçlarında öğrencilerin neleri kişisel veri olarak algıladıkları, konuyla ilgili farkındalık eksiklikleri ve karşılaşabilecekleri olası durumlara yönelik ne tür önlemler aldıkları vurgulanmıştır. Anahtar Sözcükler: Mahremiyet, gizlilik, kişisel veriler, kişisel veri güvenliği. AbstractUnauthorized access to personal data and use of such data by third parties are seen as one of the most prominent problems in today's world. In this regard it is important to evaluate data usage and sharing activities of individuals within the framework of the term privacy and to create awareness of the issue in the society. This study aims to reveal perceptions and awareness levels of students who are one of the user groups mostly interacting with the digital environment in their daily lives. In the light of the described aim, students at Hacettepe University Department of Information Management who have the potential to take part in the processes related to the management of personaldata in the institutions as a result of the undergraduate education, are examined. In this regard, a web based questionnaire about personal data privacy perceptions was developed according to literature review. The questionnaire consisting of 34 questions was delivered to 280 students. The survey, which was answered by 151 students, provided findings on students' privacy awareness of personal data. The results illustrate which data are perceived as personal by the students, their lack of awareness about the subject and also point out the kind of measures they took to protect it.

Eği̇ti̇mci̇leri̇n Öğrenci̇leri̇n Ki̇şi̇sel Veri̇leri̇ni̇n Korunmasi Konusundaki̇ Görüşleri̇

“…Bütün insan hakları, insanlığın onurlu bir şekilde yaşamını sürdürebilmesi için insanlar açısından hem bir ihtiyaç hem de bir gerekliliktir. Bu hakların içeresinde çok özel bir yeri olan mahremiyet, temel bir insan hakkı olarak görülmekle birlikte modern çağın en önemli insan hakkı olduğu da söylenebilir (Bennett, 2009;Eroğlu, 2018). Kelime olarak gizlilik manasına gelen mahremiyet, kavram olarak insanların diğer insanlarla olan ilişkilerinin hangi sınırda gerçekleşeceğini belirlediği, ölçüsünü kendisinin genişletip yahut kısıtlamasının mümkün olduğu sahadır denilebilir (https://sozluk.gov.tr/; Yüksel, 2003).…”

Üniversite Kütüphanelerinde Kişisel Veriler: Ankara’daki 15 Üniversite Kütüphanesindeki Uygulamaların Analizi

“…Türkiye'de Üniversite Kütüphanelerinde Kişisel Veriler Türkiye'de üniversite kütüphanelerinde kişisel verilerin yönetimine yönelik literatür incelendiğinde konuyla ilgili sınırlı sayıda çalışmanın yapıldığını söylemek mümkündür. Bu bağlamda bilgi merkezlerinde çalışanların kişisel verilerin korunması kapsamında uyması gereken davranışların sadece bazı ilkelerde yer aldığı ifade edilmektedir (Henkoğlu ve Uçak, 2015, s. 47-48) Türkiye'de üniversite kütüphanelerinde kişisel verilerin korunması konusunda sınırlı sayıda araştırmanın bulunduğu görülmektedir (Ocaklı ve Soğuksu, 2005;Henkoğlu, 2015a;Henkoğlu ve Uçak, 2015;Eroğlu, 2018;Şişkin, 2020). Bir araştırmada (Ocaklı ve Soğuksu, 2005), gizlilik kavramı, veri koruma ve gizliliğin tarihi, kütüphanelerde kullanıcı gizliliğine yönelik durumlar ele alınmıştır.…”

Yapay Zekâ Tabanlı Sistemlerin Kişisel Veri Mahremiyeti Üzerine Etkisi: Sohbet Robotları Üzerine İnceleme

“…Çalışma kapsamında; literatür taramasına, öncelikli olarak insanların kişisel veri mahremiyeti farkındalığına ve bilincine ne düzeyde sahip olduğunu araştıran bir çalışma incelenerek başlanmıştır. Bu kapsamda; Eroğlu [4] tarafından yapılan çalışmada, günlük hayatlarında çoğunlukla dijital ortam ile etkileşim içinde olan öğrencilerin farkındalığı analiz edilmiştir. Bunun için 34 sorudan oluşan web tabanlı bir anket yapılarak 280 öğrenciye gönderilmiş ve ilgili anket 151 öğrenci tarafından yanıtlanmıştır.…”