Doktor nöbet cetveli çizelgeleme problemi için ağırlıklı hedef programlama tabanlı genetik algoritma

Abstract

Sağlık hizmeti alanında, hastaneler için kesintisiz hizmet esastır. Bu nedenle, vardiyalı çalışma, talep kısıtları ve devlet düzenlemeleri gibi kısıtların karşılanabilmesi açısından oldukça önemli bir rol oynamaktadır. Doktor nöbet cetveli çizelgeleme problemi, problemin karmaşıklığı ve büyüklüğü sebebiyle NP-zor problem grubu içerisinde tanımlanmaktadır. Bu çizelgeleme probleminde, atamaların adilliğine ek olarak, hastane yönetim politikaları ve hükümet düzenlemeleri dâhil olmak üzere ilgili pek çok faktör hesaba katılmalıdır. Bu çalışma, hastane gereksinimlerini, doktorlar arasındaki adilliği karşılayabilen ve doktor tercihlerini göz önünde bulundurabilen bir nöbet cetveli çizelgeleme sistemi oluşturmayı amaçlamıştır. Ele alınan nöbet cetveli çizelgeleme probleminin çözümü için bir ağırlıklı hedef programlama-tabanlı genetik algoritma önerilmiştir. Önerilen model Kütahya Evliya Çelebi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Dahiliye Departmanı ve İç Hastalıkları Departmanı’na uygulanmıştır. Gelecekte, oluşabilecek problem boyutları, şartları ve farklı tercih modelleri düşünülerek 15 farklı senaryo oluşturulmuştur. Bu senaryolarla önerilen algoritmanın farklı durumlarda da uygulanabilir olduğu gösterilmiştir. Önerilen algoritmanın parametreleri, bir deneysel tasarım yöntemiyle kalibre edilmiştir. Bu çalışma ile iki ana katkıda bulunulmuştur. Araştırmacılar için yeni kısıtlara sahip bir model önerilmiştir. Ek olarak, problemin çözümü için bir ağırlıklı hedef programlama-tabanlı genetik algoritma önerilerek gerçek-hayat problemine uygulanmıştır.