Dünyada ve Türkiye’de Yemeklik Dane Baklagillerin Durumu

Abstract

Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 2016, 25 (Özel sayı-1):292-298 Derleme (Rewiev) ÖzKutup bölgeleri hariç baklagiller familyasına giren bütün bitkiler dünyanın her yerinde yetişmekte olan tek yıllık ve çok yıllık 12.000 türü kapsamaktadır. Bunlardan sadece 200 türün ziraati yapılmaktadır. Bu türlerin içerisinde yemeklik olarak kullanılanlar fasulye (Phaseolus vulgaris L.), nohut (Cicer arietinum L.), mercimek (Lens culunaris Medik. , Lens esculenta Moench.), bakla (Vicia faba L ), börülce (Vigna sinensis L.) ve bezelye (Pisum sativum L. )'dir. Yemeklik tane baklagiller binlerce yıldır insan beslenmesinde bitkisel proteinin ana kaynağı olarak dünya ve ülkemizde çok önemli bir yer tutmuştur. Dünya ve Türkiye'de tarla bitkileri üretimi yapılan alanlarda ilk sırayı tahıllar sahip olurken bunu yemeklik baklagiller izlemektedir. Dünyada yaklaşık 1.5 milyar hektar olan tarım alanlarının, 66.8 milyon hektarında yemeklik baklagil ekilmekte ve 61.2 milyon ton üretim yapılmaktadır. Dünyada en fazla ekilen yemeklik baklagiller sırasıyla fasulye, nohut, börülce, bezelye mercimek ve bakla olurken, en fazla üretilenler ise fasulye, nohut, bezelye, börülce, mercimek ve bakla olmuştur. Ülkemizde toplam 24.3 milyon hektar olan tarım alanının, 735 bin hektarında yemeklik baklagil ekilmekte, yaklaşık 1 milyon ton üretim yapılmaktadır. Ülkemizde en fazla ekilen yemeklik baklagiller sırasıyla nohut (388 bin ha), mercimek (323 bin ha), fasulye (91 bin ha), bakla (3.2 bin ha), börülce (1.9 bin ha) ve bezelye (1.1 bin ha) olurken, en fazla üretilenler ise nohut (411 bin ton), mercimek (540 bin ton), fasulye (215 bin ton), bakla (7 bin ton), bezelye (2.9 bin ton) ve börülce (2.4 bin ton) olmuştur. Anahtar Kelimeler: Yemeklik tane baklagil, nohut protein Dünyada ve Türkiye'de Yemeklik Dane Baklagillerin Durumu Ali GülümserEmekli Öğretim Üyesi Sorumlu yazar e-posta (Corresponding author e-mail): gulumser@omu.edu.tr Situation of Pulse in Turkey and World AbstractLeguminosae family include annual or perennial 12.000 species which can be grown in all the world except arctic regions. Only 200 speceis are cultivated. The cultivated legumes speceis as pulse are bean (Phaseolus vulgaris L.), chickpea (Cicer arietinum L.), lentil (Lens culunaris Medik. , Lens esculenta Moench.), fababean (Vicia faba L ), cowpea (Vigna sinensis L.) and pea (Pisum sativum L. ). Pulses have held an importand place in human diet as the main source of vegetable protein in Turkey and world for thousand years. After cereals, pulses are the second crop having the highest cultivation area. In the total field crops area of the world, which is approximately 1.5 million hectares, pulses are planted on 66.8 million hectares with 61.2 million tons production. The most cultivated pulses in the world are bean, chickpea, cowpea, pea, cowpea and faba bean while the most produced are bean, chickpea, pea, cowpea, lentil and faba bean respectively. In the total 24.3 million hectares field crop areas of Turkey, pulses grown on 735 thousand hectares with 1 million...

Fasulye Tohum Böceği Acanthoscelides obtectus Say (Coleoptera: Chrysomelidae)’un Önemi, Biyolojisi, Zararı ve Mücadelesi

“…Acanthoscelides obtectus ile mücadelede öncelikle hastalık ve zararlılara dayanıklı, yüksek verimli çeşitler ıslah edilmeli, sertifikalı tohum kullanımının yaygınlaşması gerektiği bildirilmiştir (Gülümser, 2016). Aksaray, Konya, Çankırı, Kırıkkale, Kırşehir, Niğde, Kayseri, Yozgat, Karaman, Ankara ve Sivas illerinde çiftçilerin fasulye tarımında karşılaştığı sorunları belirlemek ve uygun çözüm önerilerini geliştirmek amacıyla yapılan çalışmada bölgeye iyi uyum sağlamış, yüksek verimli ve bölgede görülen zararlılara karşı dayanıklı çeşitlere ihtiyaç olduğu tespit edilmiştir.…”

Callus Induction from Unpollinated Ovary Explants of Beans

“…Legumes, which constitute the primary source of vegetable protein (22%), have an important place in human nutrition as an alternative to meat products. In addition to their rich nutritional values, legumes are also known as soil friendly due to their ability to bind the free nitrogen of the air to the soil [1]. Beans are one of the most grown edible legume plants in the world.…”

Isparta ve Antalya İllerindeki Börülce (Vigna unguiculata L.) Tohumlarında Bazı Önemli Virüs Hastalıklarının Belirlenmesi

“…Baklagiller tek yıllık olup bitkisel proteinin ana kaynağı durumundadırlar. Yemeklik dane baklagillerinin 12000 türü bulunmakta ve bunların 200'ünün tarımı yapılmaktadır (Gülümser, 2016).…”