Działalność publiczna Tęczyńskich w XVII wieku. Kariery Gabriela (zm. 1617), wojewody lubelskiego i Andrzeja (zm. 1613), kasztelana bełskiego

Abstract

Tęczyńscy herbu Topór, jedna z najstarszych familii dawnej Rzeczypospolitej, pozostająca nieprzerwanie od wczesnego średniowiecza do lat trzydziestych XVII w. w ścisłej elicie władzy i społeczeństwa szlacheckiego, doczekała się przed dwiema dekadami dwóch fundamentalnych opracowań autorstwa Janusza Kurtyki. Pierwsze z nich -Tęczyńscy. Studium z dziejów elity możnowładczej w średniowieczu -stanowi całościową, niedoścignioną w zakresie szczegółowości ustaleń monografię dziejów rodu Toporczyków i wywodzącej się z niego rodziny panów na Tęczynie w okresie do końca XV w. 1 . Druga -Latyfundium tęczyńskie. Dobra i właściciele (XIV-XVII wiek) -jest analitycznym opracowaniem dziejów wielkich rozmiarów latyfundium zbudowanego wokół Tęczyna od momentu powstania w XIV w. do jego wyjścia z rąk Tęczyńskich w 1637 r. 2 . Należy podkreślić, że w tej ostatniej książce, prócz kwestii majątkowych, opracowana została genealogia rodziny w wiekach XVI-XVII oraz zaprezentowane najistotniejsze dane o kolejnych etapach karier urzędniczych jej przedstawicieli 3 . Ustalenia te zostały następnie uzupełnione o szereg uwag do dziejów rodziny w tym okresie w artykule recenzyjnym pióra Zbigniewa Anusika 4 . W odniesieniu do tej bardzo znaczącej rodziny magnackiej nie ma natomiast studiów na temat działalności publicznej jej reprezentantów w XVI-XVII w., a więc -prócz określenia obejmowanych * Dr hab., prof. Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach. Zainteresowania badawcze autora skupiają się na następujących zagadnieniach: struktura społeczna i struktura własności szlachty koronnej w XVI-XVIII w., elity majątkowe i polityczne w Małopolsce w XVI-XVII w., spadkobrania szlacheckie w Koronie w XVII w., genealogia i majątki szlachty województwa sandomierskiego w XVI-XVIII w., życie codzienne szlachty polskiej, rodzina szlachecka i jej funkcjonowanie w okresie nowożytnym.