Działalność urbanizacyjna Pyrrusa w Epirze – cassus Beronikidy i Antigonei

Abstract

Artykuł dotyczy problemu działalności urbanizacyjnej podjętej przez Pyrrusa w Epirze. Autor rozpatruje te kwestie na podstawie przypadków dwóch miast leżących w przeciwległych rejonach starożytnego Epiru: Bronikidy na południu i Antigonei na północy tej krainy. Rozpatrzenie tych dwóch przypadków wymaga odmiennych instrumentów badawczych. Założenie Beronikidy zostało poświadczone w źródle literackim, podczas gdy powiązanie leżącego na północnych obrzeżach Epiru miasta Antigoneia z działalnością Pyrrusa jest jedynie konstrukcją współczesnej nauki, nie mającą bezpośredniego oparcia w literackim materiale źródłowym. W efekcie przeprowadzonych badań autor artykułu stwierdza, że lokalizacja Beronikidy nie była przypadkowa. Ośrodek ten zachował dobry kontakt ze światem zewnętrznym, stanowiąc idealną bazę wypadową do ataku na Italię. Nie jest wykluczone, że w założeniu tego miasta partycypował kapitał dworu Ptolemeuszy, zainteresowanego protegowaniem planów Pyrrusa w zachodniej części basenu Morza Śródziemnego. Przypuszczalnie Antigoneia była starszym miastem od Beronikidy i należała do miejsc o charakterze obronnym, mającym zabezpieczyć Epir od północy. Tym samym obydwa te miasta, istniejąc obok Ambrakii, Dodony, czy Passaronu, przyczyniały się do stabilizacji bezpieczeństwa wewnętrznego Epiru, tworząc jednocześnie teoretyczne podstawy do zaistnienia państwa o charakterze imperialnym.