Edukacja włączająca w perspektywie teorii waloryzacji ról społecznych

Abstract

Edukacja w³¹czaj¹ca w perspektywie teorii waloryzacji ról spo³ecznych G³ównym celem artyku³u jest analiza teoretycznych za³o¿eñ i praktycznych implikacji koncepcji edukacji w³¹czaj¹cej przez pryzmat teorii waloryzacji roli spo³ecznej. Teoriê autorstwa Wolfa Wolfensbergera oraz jej pierwotn¹ wersjê-zasadê normalizacji uwa¿a siê za maj¹ce silny wp³yw na rozwój i zmiany w zakresie systemów us³ug spo³ecznych przeznaczonych dla osób z niepe³no-sprawnooeci¹, w tym szko³y i edukacji. W artykule uwzglêdniono punkty zbie¿ne miêdzy za³o¿eniami teorii waloryzacji roli spo³ecznej oraz edukacji w³¹czaj¹cej. Kluczowe pojêcia dla teorii Wolfensbergera takie jak wykluczenie, negatywne dooewiadczenia ¿yciowe, dobra spo³eczne i 10 w¹tków przewodnich teorii zosta³y odniesione do inkluzji w edukacji uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Poczynione interpretacje doprowadzi³y do wniosku, ¿e mimo asymilacyjnooeci wpisanej w teoriê waloryzacji roli, proces, który opisuje mo¿e s³u¿yae polepszeniu spo³ecznego oraz edukacyjnego funkcjonowania uczniów z niepe³nosprawnooeci¹ w szko³ach ogólnodostêpnych. Dysharmonie miêdzy tymi dwoma konstruktami teoretycznymi pozwoli³y na uwidocznienie pewnych s³abych punktów edukacji w³¹czaj¹cej, a szczególnie sztywne, funkcjonalistyczne ujmowanie roli ucznia, ukryt¹ dynamikê wykluczenia oraz rozbie¿nooeae miêdzy wartooeciowaniem ró¿norodnooeci a adaptacj¹ do norm zastanych. S³owa kluczowe: teoria waloryzacji ról, edukacja w³¹czaj¹ca, role spo³eczne, wykluczenie Inclusive education in the perspective of Social Role Valorization theory The main aim of the article is to take a look at theoretical assumptions and practical implications of inclusive education concept through the perspective of Social Role Valorization theory (SRV). Wolfensberger's theory and its predecessor, the principle of normalization, are acknowledged as having major positive impact on human services, including education. The article analyses the main common points between theoretical frameworks of SRV and inclusive education. Crucial notions of SRV such as devaluation, wounds, good things in life and 10 themes have been related to inclusive education of children with special needs. These interpretations have led to the conclusion that in spite of adaptive nature of role valorization process it can be applied to enhance social and educational performance of disabled children in inclusive schools. Collision of these two theories unmasked some weak points of inclusive education, especially in the context of societal standards, hidden dynamics in devaluation creation, and some radical parts of SRV which do not fit in a diversifying society.