SECTIO J 2014 STRESZCZENIE Jednym z ważniejszych elementów kompetencji zawodowych pedagoga jest zdolność do samoaktualizacji. W artykule scharakteryzowano proces samoaktualizacji jako solidny fundament wysokiej jakości pracy pedagoga specjalnego. Samoaktualizacja jest najwyższą potrzebą w hierarchii Maslowa i jako taka może być realizowana w codziennej pracy pedagogicznej. Samoaktualizującą się osobę charakteryzuje kilka cech, takich jak akceptacja siebie i innych, stawianie na rzeczywistość, wewnątrzsterowność, otwartość na kontakt emocjonalny, twórczość i inne wymienione i opisane w artykule. Na podstawie tych cech oraz literatury pedeutologicznej skonstruowano profil samoaktualizującego się pedagoga specjalnego. Empiryczna część artykułu przedstawia porówna-nie poziomu samoaktualizacji mierzonego przy pomocy Skali Aktualizacji Siebie T. Witkowskiego między grupami nauczycieli szkół specjalnych i szkół masowych. Rezultaty pokazały, że różnice między badanymi grupami w zakresie wyników globalnych nie były istotne statystycznie.Słowa kluczowe: samoaktualizacja, pedagog specjalny, kompetencje zawodowe, samodoskonalenie POTRZEBA SAMOAKTUALIZACJI W PROfESJONALNEJ PRACY PEDAGOGICZNEJ Obecnie rola pedagoga specjalnego jest konstruktem dynamicznym i wraż-liwym na wszelkie zmiany obyczajowe, polityczne, kulturowe czy legislacyjne. Rozszerzeniu ulega bowiem środowisko jego pracy, niegdyś ograniczone do

W artykule opisano trudności wychowawcze dotyczące uczniów z niepełnosprawnością wzroku z perspektywy pracujących z nimi nauczycieli w szkołach ogólnodostępnych, integracyjnych i specjalnych. W części teoretycznej poruszono aktualne problemy z kategorii wychowania w pedagogice specjalnej oraz przywołano potwierdzone badaniami zachowania problemowe uczniów niewidomych i słabowidzących. Część empiryczna to analiza wypowiedzi nauczycieli na temat trudności wychowawczych uczniów z niepełnosprawnością wzroku, które zostały skategoryzowane według typologii Norberta Haversa. W ostatniej części podjęto próbę wyjaśnienia częstszego występowania trudności wychowawczych wśród omawianej grupy uczniów w szkołach ogólnodostępnych i integracyjnych w porównaniu do dzieci ze szkół specjalnych. Wyróżniono trzy płaszczyzny eksplikatywne: brak równowagi między adaptacją<br />a emancypacją w procesie wychowania, instrumentalizm rewalidacyjny, endo- i egzogenne uwarunkowania trudności wychowawczych.

Cel Celem artykułu jest prezentacja aplikacyjnej wartości zestawu narzędzi diagnostycznych do pomiaru funkcji poznawczych bazujących na autorskim Wielowymiarowym Modelu Funkcjonowania Poznawczego, który w swojej strukturze wykorzystuje funkcje wykonawcze w połączeniu ze sferą percepcji, języka i komunikacji. Tezy Skonstruowane narzędzia diagnozują poziom funkcji wykonawczych (kontrolę uwagi, pamięć roboczą, elastyczność poznawczą, rozumowanie), szybkość procesów percepcyjnych oraz funkcje językowe w aspekcie komunikacji za pomocą mowy i pisma. Konkluzje Wszystkie zadania zostały przygotowane w wersji komputerowej. Innowacyjność proponowanej baterii testów polega na tym, że przyjęty model stwarza spójne ramy teoretyczne dla całego spektrum funkcji opisujących efektywność przetwarzania poznawczego dzieci i młodzieży z różnymi potrzebami edukacyjnymi. To technicznie zaawansowane narzędzie będzie pierwszym dostępnym na rynku polskim testem obejmującym tak szerokie spektrum oceny funkcjonowania poznawczego, wśród narzędzi dostępnych w poradniach psychologiczno-pedagogicznych. Narzędzie zostało tak skonstruowane, aby umożliwić diagnozowanie zróżnicowanych grup osób ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi – z jednej strony osób uzdolnionych, a z drugiej osób z niepełnosprawnością intelektualną, niepełnosprawnościami w zakresie wzroku i słuchu, zaburzeniami neurorozwojowymi, jak autyzm, zaburzenie językowe czy dysleksja, a także dzieci emigranckich. Stało się to możliwe dzięki zastosowaniu w tworzeniu zasad WCAG 2.1 oraz uniwersalnego projektowania.

Edukacja w³¹czaj¹ca w perspektywie teorii waloryzacji ról spo³ecznych G³ównym celem artyku³u jest analiza teoretycznych za³o¿eñ i praktycznych implikacji koncepcji edukacji w³¹czaj¹cej przez pryzmat teorii waloryzacji roli spo³ecznej. Teoriê autorstwa Wolfa Wolfensbergera oraz jej pierwotn¹ wersjê-zasadê normalizacji uwa¿a siê za maj¹ce silny wp³yw na rozwój i zmiany w zakresie systemów us³ug spo³ecznych przeznaczonych dla osób z niepe³no-sprawnooeci¹, w tym szko³y i edukacji. W artykule uwzglêdniono punkty zbie¿ne miêdzy za³o¿eniami teorii waloryzacji roli spo³ecznej oraz edukacji w³¹czaj¹cej. Kluczowe pojêcia dla teorii Wolfensbergera takie jak wykluczenie, negatywne dooewiadczenia ¿yciowe, dobra spo³eczne i 10 w¹tków przewodnich teorii zosta³y odniesione do inkluzji w edukacji uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Poczynione interpretacje doprowadzi³y do wniosku, ¿e mimo asymilacyjnooeci wpisanej w teoriê waloryzacji roli, proces, który opisuje mo¿e s³u¿yae polepszeniu spo³ecznego oraz edukacyjnego funkcjonowania uczniów z niepe³nosprawnooeci¹ w szko³ach ogólnodostêpnych. Dysharmonie miêdzy tymi dwoma konstruktami teoretycznymi pozwoli³y na uwidocznienie pewnych s³abych punktów edukacji w³¹czaj¹cej, a szczególnie sztywne, funkcjonalistyczne ujmowanie roli ucznia, ukryt¹ dynamikê wykluczenia oraz rozbie¿nooeae miêdzy wartooeciowaniem ró¿norodnooeci a adaptacj¹ do norm zastanych. S³owa kluczowe: teoria waloryzacji ról, edukacja w³¹czaj¹ca, role spo³eczne, wykluczenie Inclusive education in the perspective of Social Role Valorization theory The main aim of the article is to take a look at theoretical assumptions and practical implications of inclusive education concept through the perspective of Social Role Valorization theory (SRV). Wolfensberger's theory and its predecessor, the principle of normalization, are acknowledged as having major positive impact on human services, including education. The article analyses the main common points between theoretical frameworks of SRV and inclusive education. Crucial notions of SRV such as devaluation, wounds, good things in life and 10 themes have been related to inclusive education of children with special needs. These interpretations have led to the conclusion that in spite of adaptive nature of role valorization process it can be applied to enhance social and educational performance of disabled children in inclusive schools. Collision of these two theories unmasked some weak points of inclusive education, especially in the context of societal standards, hidden dynamics in devaluation creation, and some radical parts of SRV which do not fit in a diversifying society.