Een woord over de welvaart der bevolking op Java

Abstract

Uit eene noot, op bladz. 281, aflevering Jullj en Augustus 1860, van~ de ~conomist, geplaatst onder een opstel van mij, over ~poorwegen op Java, blijkt, dat de redactie in de mooning verkeert, dat ik de verarming der Javanen alleen uit hot verminderen van den veestapel zou willen afleiden. Ik stem haar volkomen toe, ,,dat de verhouding van den veestapel tot de bevolking", op zieh zelve, daarvoor geen voldoende maatstaf kan zijn, doch bij hot sehrijvea van dat artikel, dacht ik, dat de overige bewijzen voor dien toestand, herhaaldelijk door mij aangetoond en nog niet deugdelijk we~rlegd, genoegzaam bekend zouden zijn. Nu ik hierin blijkbaar gedwaald hob, zal de redactie van de Economist, die er zoo gaarne reel toe bijdraagt, om nuttige staathuishoudkundige kennis te verspreiden en door feiten te staven, mij verpligten, ook mijne nadere toeliehting in haar geaeht maandwerk op te nemen. De verarming der Javanen bij den gedwongen arbeid leid ik af: 1. Uit hunne uiterst geringe verdiensten bij den gedwongen arbeid; 2. Uit de mindere opbrengst der belastingen; 3. Uit de mindere hoeveelheid geoogste rijst, per hoofd; 4. Uit hot afnemen van den veestapel; 5. Uit een geringer verbruik van onzehandelsartikelen, hoofdzakelijk lijnwaden, voor den inlander bestemd; 6. Uit een geringer gebruik van zout, een onmisbaar artikel tot onderhoud van leven en gezondheid. Uit al deze omstandigheden te zamen genomen, meen ik te moeten afleiden, dat de welvaart onder de Javanen afnemende is. De bewijzen er voor, ontleen ik aan de regerings-verslagen 1849~ 1857, die voor ieder toegankelijk zijn, en dus met mijne opgaven vergeleken kunnen worden. Ad ]. Bij de versehillende gedwongen kultures wareu in 1857 werkzaam 769,351 huisgezinnen-3,846,755 zielen, dat is bijna de helft der geheele bevolking op gouvernements grond wonende. Gezamenlijk verdienden zij bij die kultures, voor, ten minste,