Endeckie postrzeganie miasta. Ewolucja tematyki miejskiej na łamach „Przeglądu Wszechpolskiego” i „Przeglądu Narodowego”

Abstract

Narodowa Demokracja, będąca polityczną emanacją polskiego ruchu narodowego, bywa obiegowo uważana za antymiejską i reakcyjną. W rzeczywistości jednak stosunek endecji do miejskości i kwestii miejskiej był o wiele bardziej skomplikowany. W prasie teoretycznej endecji, "Przeglądzie Wszechpolskim" i "Przeglądzie Narodowym", ideolodzy endecji kreślili pozycję miejskich grup społecznych w światopoglądzie polskiego ruchu narodowego. Po rewolucji 1905 r. Narodowa Demokracja stała się de facto partią mieszczańską, odgrywającą aktywną rolę w polityce miejskiej w Królestwie Polskim.

Workers and urban reform in the Kingdom of Poland 1905–1915

“…587. self-governments as national institutions which could help fulfi l one of the most important political dreams of National Democracy -the creation of a truly Polish bourgeoisie, standing in opposition to the Jewish and German fi nancial elites of Warsaw or Łódź. 74 This vision was openly described in Przegląd Narodowy, the press organ of National Democracy: "One of the main reasons for the fall of Poland was the lack of the Polish Third Estate. This fact, whose consequences had previously been ignored, now has become the signpost for the future, which brings with itself irresistible, resolute and indomitable obligations.…”